Gruzja - największe atrakcje

Atrakcje Gruzji, które warto zobaczyć. Jakie są największe atrakcje w Gruzji? Gruzja to przepiękny i przyjaźnie nastawiony do Polski kraj. To idealny cel wyjazdu, niezależnie, czy chcemy rozpocząć przygodę z podróżowaniem czy jesteśmy wprawionymi podróżnikami. Poznaj z nami największe atrakcje Gruzji. Opisujemy nie tylko najbardziej znane atrakcje Gruzji, ale i kilka tych mniejszych, o których nie wszyscy wiedzą. Jesteśmy pewni, że każdy znajdzie w Gruzji coś, co pokocha.

Stepancminda, Sameba

Zaczniemy najbardziej sztampowo, jak się da, ale nie można inaczej - Stepancminda. Kiedyś znana jako Kazbegi. Piękne, malutkie miasto położone wokół gór Kaukazu, w regionie Mtskheta-Mtianeti w Gruzji. Słynie z niezwykle malowniczo położonej cerkwi, znanej pod nazwą Cminda Sameba. To jedno z najbardziej znanych miejsc w Gruzji. I nic w tym dziwnego. Sameba oraz jej otoczenie w żadnym wypadku nie jest przereklamowane.

---

Sameba położona jest na wysokości 2170 metrów n.p.m. Jej otoczenie robi ogromne wrażenie. Cerkiew otoczona jest przez góry Kaukazu. W tle góruje sam Kazbek, jeden z najwyższych kaukaskich szczytów. Cerkiew składa się z trzech części: głównego kościoła poświęconego Trójcy Świętej, mniejszej kaplicy poświęconej św. Nino i dzwonnicy. Nie jest znana dokładna data budowy świątyni, przypuszczalnie cerkiew powstała w XIV wieku, a w XV wieku dobudowano do niej dzwonnice oraz sąsiedni budynek. Całość uważana jest za wybitny przykład gruzińskiej architektury sakralnej.

Gdy byliśmy w Stepancmindzie pierwszy raz, do Sameby można było dojść wyłącznie pieszo. Mimo że cerkiew była jednym z symboli Gruzji, nie była mocno przystosowana do turysty. Czasy się jednak zmieniają. Od niedawna do Sameby prowadzi droga, a od 2018 roku przy cerkwi znajduje się duży, betonowy parking.

Tbilisi

Prawie wszystkie loty z Polski do Gruzji kończą się lądowaniem na Kutaisi Airport. Nawet nie myśl o tym, żeby ominąć Tbilisi! Stolica Gruzji jest przepięknym i niezwykle klimatycznym miastem, które wypełnione jest zabytkami i miejscami wartymi odwiedzenia.

Tbilisi jest stolicą i największym miastem Gruzji. Miasto liczy ponad 1,1 miliona mieszkańców i stanowi gospodarcze, polityczne oraz kulturalne centrum kraju. Tym, co zwraca uwagę jest fakt, że Tbilisi ma unikalną mieszankę starego i nowego. Nowoczesne zabudowania i futurystyczna architektura potrafi stać obok zabytkowych budynków i dzielnic, przypominając, że Tbilisi to bardzo stare miasto.

W Tbilisi można robić tyle rzeczy, że napisaliśmy na ten temat osobny artykuł: Tbilisi - przewodnik.

Kutaisi

Kutaisi to drugie, obok Tbilisi, największe miasto Gruzji. Od dekad oba miasta konkurują ze sobą, jednak to Tbilisi zawsze było na pierwszym miejscu. Dużo zmieniło jednak lotnisko w Kutaisi, które przyjmuje tanie loty do Gruzji. Dzięki temu miasto zaczęło być odwiedzane przez turystów, którzy nakręcili lokalną gospodarkę. Miasto wypiękniało, pojawiły się restauracje i hotele. To bardzo dobrze - Kutaisi oferuje sporo atrakcji i warto przyjechać tutaj chociaż na jedną noc. W naszym przewodniku po Kutaisi dowiesz się więcej o tym, co warto tutaj zobaczyć. Jeżeli jednak chcesz poznać jedną rzecz, dla której warto przyjechać do Kutaisi, to jest to Katedra Bagrati - jeden z najważniejszych budynków religijnych Gruzji, który, co oryginalne, został najpierw wpisany na listę UNESCO, a później z niej usunięty!

---

Kolejnym argumentem przemawiającym za tym, żeby pojechać do Kutaisi jeszcze jedna rzecz. Okoliczne atrakcje. Wokół Kutaisi znajduje się dużo atrakcji wartych odwiedzenia. Opisujemy je poniżej.

Jaskinia Prometeusza

Jaskinia Prometeusza, (Kumistavi, Prometheus Cave) to piękna i najpopularniejsza jaskinia Gruzji. Łącznie rozciąga się na około 11 kilometrów, z czego jednak tylko niewielka jej część, około 1,4 kilometra jest otwarta dla turystów.

Wewnątrz jaskini znajdziemy masę komnat ozdobionych imponującymi stalaktytami, stalagmitami, oryginalnymi naciekami i innymi unikalnymi formacjami. Wnętrza jaskini są oświetlone kolorowymi światłami, co tworzy nieziemską, unikatową atmosferę. Nazwa jaskini została wybrana ze względu na obecność naturalnego podziemnego jeziora, które nazywano "jeziorem Prometeusza" z tego powodu, że przed laty, stojąc w jaskini z pochodniami, jezioro przypominało migoczący płomień.

Kanion Okatse

Kanion Okatse to jedna z atrakcji położonych wokół Kutaisi. To piękny teren, kanion, który w całości został wyrzeźbiony przez rzekę Okatse. Kanion Okatse rozciąga się na długości około 14 kilometrów. Charakteryzuje się wysokimi klifami i bujną zielenią. Oferuje niezwykłe połączenie surowych krajobrazów, gęstych lasów, kilku wodospadów i płynących wód rzeki Okatse, która rzeźbiła kanion przez tysiące lat. To doskonałe miejsce, jeżeli lubimy naturę i spacery.

Kanion Okatse został świetnie zagospodarowany pod turystykę. Wzdłuż kanionu otwarto spacerową ścieżkę. Turyści mogą poruszać się na spacerowej trasie (pętli), która liczy sobie 6 kilometrów. Ścieżka oferuje nam różne doznania - od przyjemnych, kiedy będziemy spacerować po drewnianej ścieżce, po ekscytujące, kiedy ścieżka zamienia się w podwieszony chodnik, który w szczytowych momentach umieszczony jest na kilkudziesięciometrowej wysokości. W ten sposób będziemy nie tylko spacerować obok kanionu, ale również i będziemy mieli go pod własnymi nogami.

Dojazd do Kanionu Okatse jest szybki i bezproblemowy. Dojedziemy do niego marszrutkami z Kutaisi. Najpierw z głownego dworca przy McDonald's (mapa) musimy pojechać do miejscowości Choni, a stamtąd mamy już bezpośrednią marszrutkę do Gordi.

Kanion Martvili

Kanion Martvili to kolejny kanion niedaleko Kutaisi. Od Kanionu Okatse różni go to, że poznamy go od strony wody. Kanion Martvili oferuje nie tylko spacer, po krótkim (700 metrów) tarasie widokowym. Główną jego atrakcją jest spływ pontonem. No, spływ to może za dużo napisane. Jest to spokojna, powolna, trwająca niecałe 20 minut trasa podczas której, razem z przewodnikiem, będziemy podziwiać niesamowitą, niebiesko-zieloną wodę, wysokie klify oraz przepiękną naturę, której zwieńczeniem jest jedna z atrakcji tego miejsca - liczący 12 metrów wysokości wodospad Martvili.

Do kanionu dojedziemy z głównego dworca autobusowego w Kutaisi (mapa). Musimy jechać do miasta Martvili (godzina jazdy), a stamtąd taksówką bezpośrednio do kanionu.

Kanion Martvili - godziny otwarcia

• 10:00 - 18:00 (marzec - maj)
• 10:00 - 24:00 (czerwiec - wrzesień)
• 10:00 - 17:00 (październik-luty)

Należy mieć na uwadze, że otwarcie do północy w okresie letnim wprowadzono w 2023 roku testowo, na podstawie ilości odwiedzających zapadnie decyzja odnośnie podobnych godzin otwarcia w przyszłości. Oby tak się stało - gdy robi się ciemno, kanion oświetlony jest iluminacjami świetlnymi.

Kanion Martvili - ceny

• dorośli: 15 GEL
• osoby w wieku 6-18 lat: 5,50 GEL
• ponton: 15 GEL/osoba

Monastyr Gelati

Pod Kutaisi znajduje się jeden z najważniejszych zabytków Gruzji - Monastyr Gelati. Ufundowany w 1106 roku przez króla Dawida IV Budowniczego, przez wiele wieków stanowił intelektualną, kulturalną i religijną stolicę kraju. Mieściła się w nim jedna z pierwszych i najbardziej prestiżowych instytucji edukacyjnych w Gruzji, Akademia Gelati. Była znana z programu nauczania filozofii, teologii, astronomii i innych przedmiotów, przyciągając uczonych z różnych części Europy i Azji. W krótkim czasie zyskana sława i influencja naukowa akademii doprowadziły do tego, że Gelati było nazywane wśród uczonych "nową Grecją". Cały kompleks klasztorny składa się m.in. z katedry, kilku kościołów, akademii i pomieszczeń mieszkalnych dla mnichów. W okresie średniowiecza monastyr służył jako miejsce pochówku gruzińskich królów i członków rodziny królewskiej, co dodatkowo zwiększa jego historyczne znaczenie.

Do Monastyru Gelati dojedziemy marszrutką z Kutaisi za 1 GEL. Przystanek znajduje się na tyłach teatru, za placem z fontannami.

Głównym budynkiem kompleksu jest katedra Gelati, poświęcona Maryi Dziewicy. Katedra prezentuje mieszankę stylów architektonicznych, łącząc wpływy gruzińsko-bizantyjskie, ormiańskie i romańskie. Jej zewnętrzną część zdobią skomplikowane kamienne rzeźby, a wnętrze zdobią piękne freski przedstawiające sceny i postaci biblijne. W kompleksie znajduje się również kościół św. Mikołaja, który słynie z wspaniałych fresków. Na terenie kompleksu znajdują się również inne mniejsze kaplice, z których każda posiada unikalne cechy architektoniczne i artystyczne detale. Nic dziwnego, że Klasztor Gelati znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Dziś klasztor Gelati jest popularną atrakcją turystyczną i miejscem pielgrzymek. Możemy zwiedzać kompleks klasztorny, podziwiać piękno architektury i starożytne freski, a piękne otoczenie i panoramiczne widoki na otaczający krajobraz spowodują, że zapamiętamy to miejsce na całe życie.

Tskaltubo

Tskaltubo to małe miasteczko położone obok jaskini Prometeusza. Kiedyś było chlubą Gruzji i znanym w całym bloku wschodnim miejscem uzdrowiskowym. Wszystko z powodu wód mineralnych, które znajdują się pod jego powierzchnią. Dziesiątki lat temu do Tskaltubo zjeżdżali kuracjusze z całego bloku wschodniego. Napływ turystów spowodował, że w miasteczku wybudowano sanatoria - monumentalne, będące świetnym przykładem radzieckiego stylu architektonicznego. W ten sposób miasteczko zyskało sporo reprezentacyjnej zabudowy, z którą... nie wiadomo co dzisiaj zrobić. Po upadku bloku wschodniego popularność Tskaltubo upadła. Drastyczny spadek ilości odwiedzających spowodował zapuszczenie miasta, które nie zarabiało na siebie. Z tego powodu podjęto decyzję o opuszczeniu większości sanatoriów. Stoją one dzisiaj zamknięte, stanowiąc niesamowitą atrakcję dla osób, które lubią chodzić po opuszczonych budynkach.

Skalne miasto Uplisciche

Upliscyche jest starożytnym miastem, którego początki sięgają V wieku p.n.e. To jedna z najstarszych osad ludzkich na Kaukazie.

---

Miasto składa się z sieci jaskiń, wykutych w skale struktur i komór połączonych wąskimi uliczkami i schodami. Aż do XIV wieku, czyli do czasu opuszczenia miasta, Uplisciche tętniło życiem. Podobnie jest dzisiaj - skalne miasto należy do jednych z najczęściej odwiedzanych atrakcji w Gruzji. Na temat miasta przygotowaliśmy osobny artykuł: Uplisciche w Gruzji.

Skalne miasto Wardzia

Po opisaniu Upliscyche pora na opisanie drugiego skalnego miasta w Gruzji. Wardzia to skalne miasto, którego budowę rozpoczęto w 1185 roku, a zakończono w 1200 roku, za czasów panowania królowej Tamary, której rządy (1184-1213) uznawane są za "złoty wiek" w historii Gruzji. Jest to jedna z największych atrakcji Gruzji.

Wardzia służyła za schron, w którym Gruzini ukrywali się podczas mongolskich najazdów. Całe miasto zostało wydrążone w górze Eruszeli nad brzegami rzeki Kura. Wielkość miasta ciężko sobie wyobrazić - w szczytowym momencie Wardzia posiadała 13 pięter, na których mieściło się ponad 3000 komnat, klasztor, a nawet sala tronowa. Miasto było całkowicie niewidoczne - wejść do niego można było wyłącznie z kilku sekretnych wejść, ukrytych obok rzeki. Wardzia była również w dużej mierze samowystarczalna. Budowniczy stworzyli system nadwodnienia, który zaopatrywał w wodę pola uprawne. W swojej końcowej fazie Wardzia była w stanie pomieścić 60 tysięcy osób. Przez pewien okres czasu mieszkała tu sama królowa i jej dwór.

Potęga skalnego miasta upadła w 1283 roku. Trzęsienie ziemi spowodowało osuwiska skalne, które odsłoniły miasto i ukryte komnaty. Zniszczone zostało około 70% komnat oraz system nawadniania. Mimo to, czasem w ramach konieczności mieszkańcy wciąż chowali się w Wardzi. W 1551 miasto upadło definitywnie - zostało zdobyte przez Persów. Od tego czasu pozostawało opuszczone.

Dzisiaj Wardzia jest rezerwatem otwartym dla turystów. Wstęp kosztuje 15 GEL. Do rezerwatu dojedziemy z miejscowości Achalcyche lub Achalkalaka, do której dojedziemy marszrutką z Tbilisi i Kutaisi.

Wardzia czy Uplisciche?

Znaczna część osób planujących swój wyjazd do Gruzji stawia sobie pytanie: Uplisciche czy Wardzia? Które skalne miasto w Gruzji? Nie jest to łatwa odpowiedź. Jeżeli chodzi o "efekt wow", to Wardzia robi dużo większe wrażenie. Jest zdecydowanie dużo potężniejsza, dużo większa, ma więcej atrakcji i dużo więcej dobrze zachowanych komnat niż Uplisciche. Ale jest zarazem dużo starsza niż sięgające starożytności Uplisciche.

Największym problemem, który powoduje, że większość osób wybiera Uplisciche, jest dojazd. Uplisciche leży obok Gori - z Tbilisi dojedziemy do niej w 2,5 godziny. Wardzia leży natomiast niedaleko miast Achalcyche lub Achalkalaka, które są oddalone, zarówno od Kutaisi jak i Tbilisi. Na dojazd w jedną stronę należy liczyć około 5 godzin. Oznacza to, że Uplisciche uda nam się zwiedzić w jeden dzień (wliczając w to dojazd i powrót), a w przypadku Wardzi powinniśmy myśleć nad jednym noclegiem (można to połączyć np. i pojechać na nocleg do kurortu Borjomi (Bordżomi).

Batumi

Batumi to stolica Adżarii, główny port i najważniejsze nadmorskie miasto położone na wybrzeżu Morza Czarnego w Gruzji. Słynie z unikatowej atmosfery, w którym nowe miesza się ze starym. Już panorama miasta mówi nam, że będzie tutaj ciekawie - chyba nigdzie indziej nie ma tylu cudacznych, oryginalnych budynków, które na stałe wpisały się w panoramę miasta. Obok drapaczy chmur znajdziemy m.in. monumentalną wieżę poświęconą gruzińskiemu alfabetowi czy wielki młyn wciśnięty w elewację wieżowca.

Batumi to rozrywkowe i wypoczynkowe miasto. Koniecznie musimy je odwiedzić, jeżeli mamy zamiar plażować lub spędzić kilka wieczorów na przepięknych, wypełnionych restauracjami i barami bulwarach.

Muzeum Stalina w Gori

Nie ulega wątpliwości, że Stalin to jedna z największych kreatur, jakie chodziły po świecie. Będąc w Gruzji mamy możliwość zobaczyć, gdzie zbrodniarz ten stawiał swoje pierwsze kroki. Józef Stalin, a właściwie to Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili był Gruzinem, który urodził się w Gori. Mieszkał tu do czwartego roku życia. W centrum miasta znajdziemy duże, poświęcone mu muzeum, w którym znajdziemy prawdziwe unikaty - od rodzinnego domu (który przeniesiono specjalnie do centrum) po prywatny wagon kolejowy, którym Stalin podróżował przez całą II wojnę światową.

---

Do Gori dojedziemy z Tbilisi (stacja Didube market) marszrutką za 4 GEL. Marszrutki jeżdżą codziennie w godzinach 07:00-20:00. Busy odjeżdżają w tym czasie co pełną godzinę. Wycieczkę do Gori warto połączyć z Uplisciche, które znajduje się niedaleko miasta.

Mccheta - pierwsza stolica Gruzji

Zaledwie 20 kilometrów od Tbilisi znajduje się Mccheta, miasto, które było pierwszą stolicą Gruzji. Mccheta oferuje masę wiekowych budynków i zabytków, z czego część wpisana jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To niesamowita wycieczka w głąb historii Gruzji. Znajdziesz tu między innymi:

• sobór Sweti Cchoweli z XI wieku - miejsce koronacji i pochówku władców Gruzji
• ruiny pałacu królów z I-III wieku, kiedy na tych terenach istniało państwo Iberia
• monastyr Dżwari z VI wieku
• żeński monastyr Samtawro z IV wieku
• ruiny akropolu z III wieku p.n.e.

Do Mcchety dojedziemy bez problemu z Tbilisi, marszrutką ze stacji Didube (2 GEL). Mccheta to jedna z najpopularniejszych, jednodniowych wycieczek ze stolicy Gruzji. Warto udać się tam jak najszybciej - Mccheta znajduje się od 2009 roku na liście zagrożonego dziedzictwa UNESCO, ze względu na ogromnie wietrzną okolicę, która powoduje postępujące niszczenie zabytkowej zabudowy miasta.

Kompleks Dawit Garedża

Kompleks monastyrów Dawit Garedża to kompleks 12 klasztorów, których powstanie wiąże się z życiem Dawida z Geredży - patrona Gruzji, świętego. Był to mnich, który przybył, prawdopodobnie z Syrii, osiedlił się w VI wieku n.e. na odludziach i modlił o zdrowie okolicznych mieszkańców. W niedługim czasie zaczęli do niego dołączać naśladowcy, z którymi założył wspólnotę. Wspólnymi siłami wybudowali pierwszy klasztor. A następnie drugi. I trzeci. Działalność mnicha powiększała się z każdym rokiem. Zwiększała się również ilość jego naśladowców oraz ilość wybudowanych monastyrów. Dzisiaj kompleks Dawit Garedża liczy 12 klasztorów i jest jednym z najważniejszych miejsc religijnych na Kaukazie.

Kompleks położony jest na wschodzie Gruzji, na granicy z Azerbejdżanem (z którym od dziesięcioleci trwa spór o przynależność graniczną tego miejsca). Niestety marszrutka do Dawit Geradża nie istnieje. Nie dojedziemy tam komunikacją publiczną. Najlepszym rozwiązaniem jest wynajęcie samochodu lub wykupienie jednodniowej wycieczki z Tbilisi.

Borjomi (Bordżomi)

Bordżomi to najsłynniejszy kurort zimowo-wypoczynkowy oraz uzdrowiskowy w Gruzji. Miał dużo więcej szczęścia od Tskaltubo, które wymarło po upadku komunizmu. Nie ma się co dziwić, że to Borjomi było tym, które przetrwało. Miasteczko (11 tysięcy mieszkańców) położone jest w wybitnym miejscu, wciśnięte w wąwóz, otoczone górami i parkiem narodowym.

Nie da się tu nudzić. Mamy do dyspozycji piękne uliczki, kolejkę linową, dawne arystokratyczne pałace, średniowieczne ruiny twierdzy Gogia czy jedyną funkcjonującą w Gruzji kolej wąskotorową. Perłą Bordżomi jest natomiast znana w całej Gruzji i wschodniej Europie woda, Borjomi, którą wydobywa się i butelkuje właśnie tutaj.

Borjomi położone jest między Kutaisi a Tbilisi. Dojedziemy do niego marszrutką ze stacji Didube w Tbilisi (3h jazdy) lub pociągiem (4h jazdy).

Ushguli - odległe wioski z listy UNESCO

Ushguli to grupa pięciu oderwanych od świata wiosek położonych na północy Swanetii. Są jednymi z najwyżej położonych i najdłużej zamieszkanych osad w Europie. Leżą na wysokości ponad 2000 metrów n.p.m., w pobliżu Shkhary, jednego z najwyższych szczytów Kaukazu. Ze względu na to, że ciężko do nich dotrzeć, w wioskach zachował się średniowieczny klimat i zabudowa. Wioski wypełnione są wieżami obronnymi (nazywanymi wieżami Svan) oraz średniowieczną zabudową. Wieże są unikatowe w skali świata - to domy z wieżami obronnymi, wybudowanymi głównie między IX a XII wiekiem. Potrafią mieć nawet pięć pięter wysokości. Służyły jako miejsce obrony przed najeźdźcami oraz innymi rodzinami. Ze względu na swoją unikatowość zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Jeszcze do niedawna Ushguli było dosłownie odcięte od świata i dotarcie do nich było ciężkie. Obecnie, dzięki nowej drodze, dojazd do nich jest dużo łatwiejszy, jednak wciąż stanowi duże wyzwanie ze względu na górskie otoczenie, a zimą jest nawet niebezpieczne, z powodu częstych osuwisk i obrywów skalnych. Najłatwiej dotrzeć do Ushguli jadąc marszrutką z Kutaisi do Zugdidi (7 GEL). Stamtąd do Mestii jeżdżą marszrutki za 20 GEL.

Wow! Artykuł o atrakcjach w Gruzji rozrósł się nam do wielkich rozmiarów. A ruszyliśmy tylko największe, najbardziej oczywiste z atrakcji, które znajdziemy w Gruzji. Wszystko wskazuje na to, że będziemy musieli napisać drugą część tego artykułu. Tymczasem chcemy poznać Twoje zdanie. Jaka jest dla Ciebie największa atrakcja w Gruzji? Zapraszamy do pisania komentarzy.