Co jeść w Grecji? Przegląd dań kuchni greckiej

Greckie souvlaki - typowe danie kuchni greckiej. Foto: Sodexo USA, flickr.com

Wakacje w Grecji to nie tylko upał, antyczne zabytki, wylegiwanie się na plaży i morskie kąpiele. To także kontakt z grecką kuchnią, uważaną za jedną z najlepszych na świecie. Kuchnia grecka to niesamowite bogactwo smaków i aromatów, wśród których króluje kuchnia śródziemnomorska, czyli jedna z najzdrowszych kuchni świata. Ciężko się w niej nie zakochać i nie znaleźć w niej czegoś dla siebie. Jako że potraw kuchni greckiej jest od zatrzęsienia, poznaj nasz mini przewodnik po daniach kuchni greckiej.

Taki mini przewodnik (w postaci słownika smaków) pomoże nam odkryć kuchnię tego przepięknego, malowniczego kraju i bez trudu odnaleźć się w typowej greckiej tawernie, piekarni czy kawiarni. Zagłębmy się więc w ten grecki słownik smaków:

Kuchnia grecka - tradycyjne produkty kuchni greckiej

Nim dowiesz się o konkretnych daniach kuchni greckiej sprawdź, czym są najpopularniejsze tradycyjne produkty w Grecji. Dzięki temu będziesz mieć lepsze rozeznanie, gdy w jakiejś greckiej restauracji będziesz szukać swojej wymarzonej potrawy!

Ser feta - doskonały, znany na całym świecie ser, który produkowany jest z mleka owczego lub mieszanki mleka owczego i koziego. Kruchy, miękki, tłusty, idealnie topiący się w wysokiej temperaturze. Od 2002 roku ser feta jest nazwą chronioną i mogą być tak nazywane jedynie sery pochodzenia greckiego. Mimo to, według danych greckiego ministerstwa rolnictwa, na sprzedaż fety na świecie, która rocznie wynosi około 400-500 tysięcy ton, jedynie niecałe 20% jest oryginalną fetą, która pochodzi z Grecji. Nie pozostaje nam wobec tego nic innego, jak spróbować w Grecji oryginalnego sera feta. Jest on doskonały z odrobiną oliwy z oliwek i oregano, że świeżo upieczonym chlebem, sałatką „choriatiki”, przygotowany w piekarniku lub na grillu.

Sos tzatziki - dip jogurtowy, najbardziej znany sos grecki. Jego standardowy skład to gęsty jogurt, ogórek, duża ilość czosnku i oliwa. Niektórzy uszlachetniają sos dodając do niego winny ocet, pieprz czy szczyptę papryki, jednak większość Greków podchodzi do tego konserwatywnie, uważając, że nic więcej nie trzeba dodawać do tradycyjnej wersji sosu.

Ciasto filo - rodzaj ciasta bardzo popularnego w Turcji oraz na całych Bałkanach. Filo jest niedrożdżowym ciastem tworzonym z mąki, wody, oliwy i soli, które po wymieszaniu wałkuje się na bardzo cieńkie placki, smaruje masłem i piecze. To właśnie ciasto filo jest głównym punktem bakławy i burków. Mimo że ciasto filo utożsamiane jest z Grecją, w rzeczywistości pochodzi z Turcji, w której pierwsze bakławy robiono już w XIII wieku! Do Grecji ciasto filo dotarło wraz z imigrantami, którzy szybko rozkochali w cieście lokalnych mieszkańców. Dzisiaj w Grecji spotkasz się z wieloma potrawami i przekąskami zawierającymi ciasto filo.

Ouzo - narodowa grecka wódka na bazie anyżu. Przeważnie ma 40-48% zawartości alkoholu. Bardzo specyficzny trunek o intensywnym smaku. Widzę po sobie i swoich znajomych, że albo się ją kocha, albo nienawidzi, ciężko pozostać przy niej obojętnym. W Grecji ouzo zazwyczaj podawane jest ze szklanką wody. Nie jest to jednak woda, którą otrzymujesz, aby popić alkohol. Gdy w restauracji zamówisz ouzo i otrzymasz kieliszek oraz szklaneczkę wody, wymieszaj je ze sobą. Po dodaniu wody ouzo gęstnieje i nabiera mlecznego koloru. Wszystko z powodu wytrącania się anetolu, związku zawartego w anyżu.

Figi - figi uprawiano już pięć tysięcy lat temu w Egipcie i Mezopotamii. Nie wiadomo, kiedy dotarły do Grecji, wiadomo natomiast, że było to jeszcze w uprawiano je już w starożytności. Szacuje się, że było to około 1500 roku p.n.e. Według mitologii figi stworzyła Demeter, bogini płodności ziemi. Grecy od samego początku pokochali nowe owoce, które na stałe trafiły do ich diety. Z czasem Grecja stała się jednym z największych producentów fig, którym pozostaje do dzisiaj. Grecja to idealne miejsce, aby zdecydować się w końcu, czy lepsze są figi świeże, czy suszone.

Kuchnia grecka - dania główne i dodatki:

Souvlaki (suwlaki) - jedna z najpopularniejszy potraw w Grecji. Szaszłyk wypełniony kawałkami jagnięciny, wieprzowiny lub kurczaka pieczony na ruszcie. Podawany na wiele sposobów - zazwyczaj owinięty w picie z pomidorami, cebulą, sosem tzatziki i czasami frytkami w środku, albo na talerzu z dodatkami. Suwlaki robi się w Grecji od tysięcy lat. W muzeum na Santorini można zobaczyć przyrząd do pieczenia suwlaków pochodzący z XVII wieku przed naszą erą! Na niektórych wyspach danie znane jest pod nazwą kalamaki.

Gyros - kultowa potrawa, której nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Popularna prawie na całym świecie, a w basenie morza śródziemnego i większości krajów bałkańskich sprzedawana jako potrawa lokalna. Zdaniem badaczy, pierwotnie potrawa powstała w Turcji (jako doner kebab), a w Europie rozpropagowali ją właśnie Grecy, którzy po zakończeniu w 1922 roku wojny grecko-tureckiej na bazie postanowień pokojowych zostali przesiedleni z Turcji do Grecji. A czym w zasadzie jest gyros? Jest to mięso drobiowe lub wieprzowe pieczone pionowo i pokrojone w cienkie plasterki, podawane z grillowaną pitą i sosem tzatziki lub zawijane podobnie jak souvlaki z dodatkami w środku (wersja pita gyros).

Gemista - faszerowana papryka lub pomidory (a czasem cukinia lub bakłażan). Warzywa faszeruje się zazwyczaj ryżem i ziołami oraz posiekanymi warzywami i podaje z sosem pomidorowym, w którym całość zostaje upieczona. Najczęściej spotkamy wegetariańską wersję gemisty, chociaż może się zdarzyć, że znajdziemy jej mięsny odpowiednik.

Saganaki - smażony na patelni ser (różne jego rodzaje do wyboru) skropiony odrobiną soku z cytryny, przeważnie podawany z pieczywem. Bardzo sycący, w upalny dzień idealny do zagryzienia piwa!

Fasolada - najpopularniejsza grecka zupa. Jest daniem wegetariańskim, na wywarze warzywnym. Głównym składnikiem zupy jest biała fasola oraz oliwa. Popularne dodatki do fasolady to m.in. marchew, seler, pomidor i cebula.

Avgolemono - druga, obok fasolady, najpopularniejsza grecka zupa. Przygotowana na wywarze warzywnym lub mięsno-warzywnym, do których dodaje się jaja oraz cytrynę. Podawany na chłodno lub na ciepło, ale nigdy na gorąco, aby nie ścięły się jajka.

Midia saganaki - zapiekane małże w kremowym sosie z dodatkiem wina, oliwy i czosnku; po zjedzeniu owoców morza naprawdę warto zanurzyć chleb w aromatycznym sosie. Warto też wiedzieć, że Grecy mają nawet określenie na tę czynność ... nazywają ją „papara”.

Fava - pasta z żółtego grochu, która wspaniale komponuje się z oliwą z oliwek, cytryną i posiekaną czerwoną cebulą.

Spaghetti me thalassina - spaghetti z owocami morza (między innymi małżami, krewetkami, kalmarami).

Chtapodi psito - grillowana ośmiornica; według Greków najlepiej smakuje z ouzo. Na wybrzeżu bez problemu zauważymy przy restauracjach wywieszone linki, na których ośmiornice schną w słońcu. Będąc w Grecji grzechem nie spróbować owoców morza.

Taramosalata - tradycyjna grecka pasta z rybiej ikry (głównie karpia lub dorsza).

Pastitsio - makaron w kształcie rurek z mięsem mielonym, zapiekane pod beszamelem.

Kolokithokeftedes - smażone na głębokim oleju placuszki z cukinii.

Gavros tiganitos - smażone w głębokim oleju sardele; wspaniale smakują skropione limonką lub cytryną.

Dolmadakia - gdy pierwszy raz zobaczysz dolmadakię, pomyślisz, że to gołąbki! Dolmadakia to grecka odpowiedź na naszą narodową potrawą. Jest to ryż zwijany w liście winogron. Zazwyczaj serwuje się je na zimno, skrapiając sokiem z cytryny i oliwą z oliwek. Mimo podobnego wyglądu, dolmadakia różni się smakiem od tego, co znamy na co dzień. Polecamy spróbować i przekonać się osobiście.

Choriatiki - tradycyjna sałatka grecka z pomidorami, ogórkiem, zieloną papryką, cebulą, serem feta, oliwą z oliwek i oregano. Znasz ją doskonale... To nic innego, jak znana każdemu sałatka grecka!

Musaka - warstwy bakłażana przekładane mielonym mięsem i pomidorami zapiekane pod sosem beszamelowym i żółtym serem. Jedno z popularniejszych dań greckiej kuchni.

Melitzanes papoutsakia - bakłażan nadziewany mięsem mielonym, pomidorami z cebulą i czosnkiem, zapieczony z serem. Warto dodać, że Grecy uwielbiają bakłażany, a ich smak jest w Grecji lepszy niż gdziekolwiek indziej.

Horta - ogólne określenie dla przeszło 100 gatunków jadalnej dzikiej zieleniny rosnącej w Grecji. Ze względu na klimat poszczególne wyspy Grecji posiadają bardzo wiele jadalnych roślin. Starsi mieszkańcy uwielbiają je zbierać, traktując to jako rozrywkę, którą porównałbym z naszym chodzeniem na grzyby. Taka zebrana zielenina jest gotowana, skropiona cytryną i podawana z oliwą z oliwek.

Kleftiko - jagnięcina pieczona w pergaminie z ziemniakami i świeżymi warzywami, w tym papryką, pomidorami i cebulą. W przeszłości było to danie pieczone w cieście filo, jednak dzisiaj zastąpił je pergamin. Kleftiko uchodzi za jedną z bardziej popularnych potraw kuchni greckiej.

Kalamaria tiganita - kalmary w chrupiącej tempurze, danie, które można znaleźć w każdej nadmorskiej tawernie.

Kuchnia grecka - przekąski i przystawki:

Dakos - tradycyjny chleb z twardej pszenicy moczony w wodzie, oliwie z oliwek i occie podawany z soczystym pomidorem, pokruszoną fetą i posypane świeżym oregano. Uzależniająca, jedna z lepszych przystawek w Grecji!

Spanakopita - ciasto filo ze szpinakiem i tradycyjnym serem feta. Grecka wariacja na punkcie znanych na Bałkanach burków. Jedna z najpopularniejszych przekąsek w Grecji, dostaniemy ją w każdej piekarni.

Meze - ogólne określenie dla małych porcji różnych przystawek podawanych na jednym talerzu, na ciepło lub na zimno. Przeważnie będzie to pieczywo, ser feta, oliwa i oliwki. Idealni towarzysze dla ouzo!

Koulouri - bajgiel z sezamem

Tyropita - ciasto filo z nadzieniem jajeczno-serowym. Zazwyczaj podawane w kształcie trójkątnej drożdżówki lub w formie na ciasto.

Gavros tiganites - smażone sardynki. Małe, smażone sardynki podawane z cytryną lub limonką, idealna przekąska. Ci co wolą delikatniejsze smaki, mogą skosztować kalamaria tiganita - smażonych kalmarów, podawanych w taki sam sposób co sardynki. Idealni towarzysze do piwa.

Kuchnia grecka - desery

Bakława - mimo że wywodzi się z Turcji, Grecy, podobnie jak znaczna część krajów śródziemnomorskich, uznaje je jako swój własny przysmak. Bakławę przygotowuje się z ciasta filo, które przekłada się gniecionymi orzechami. Po zrobieniu takiej przekładanki całość zapieka się, a następnie oblewa syropem i obsypuje orzechami, najczęściej pistacjami.

Loukoumades - loukoumades to nic innego, jak malutkie, greckie pączki. Przeważnie są oblewane miodem i kruszonymi orzechami.

Loukoumades - greckie pączki. Foto: Alpha, flickr.com

Finikia - greckie ciasteczka zbożowe, które po wypieczeniu moczy się w syropie, przeważnie miodzie z sokiem pomarańczowym i posypuje na koniec kruszonymi orzechami. Ciasteczka są na bazie mąki i proszku do pieczenia - nie mają w sobie jajek ani mleka.

Pasteli - narodowy przysmak Greków już od czasów starożytności. My znamy je pod postacią małych prostokątów, które nazywamy sezamkami, natomiast w Grecji są to dużo większe, podłużne paski ziaren sezamu, który jest sklejony ze sobą miodem. Podawane w różnych wariantach, np. w mieszance z dodatkiem różnych orzechów.

Kuchnia grecka - lokalne specjały

Będąc na Santorini spróbuj lokalnego wina - Assyrtiko i Visanto. Wino na Santorini robi się od tysięcy lat, obie odmiany są cenione na świecie. Inną atrakcją Santorini są... lokalne pomidory o małych wymiarach i różnych kształtach.