Mjanma / Birma - przewodnik turystyczny

Bagan. Foto: Marc Veraart, flickr.com

Birma, a raczej Mjanma bo tak brzmi nazwa kraju przyjęta przez juntę wojskową w 1989 roku, to kraj położony w Azji Południowo-Wschodniej nad Zatoką Bengalską i Morzem Adamańskim. Sąsiaduje z Tajlandią, Laosem, Chinami i Bangladeszem. Niedostępna dla turystów jeszcze przed kilkunastoma laty, od kilku lat staje się jednym z najpopularniejszych kierunków obieranych przez podróżujących do tej części świata. Mówi się nawet, że dni "prawdziwej" Birmy są już policzone i że to ostatni dzwonek, aby odwiedzić ją jeszcze przed rozwinięciem się tam masowej turystyki. Do Birmy warto się wybrać nie tylko dlatego, że jest piękna i wciąż ‘dzika’, ale przede wszystkim aby spotkać się z niesamowitą życzliwością jaką reprezentują jej mieszkańcy. Tak SZCZERZE przyjaznych ludzi ciężko spotkać już gdziekolwiek na świecie.

Mjanma - informacje ogólne i rąbek historii

Pierwszym organizmem państwowym na północnych terenach Mjanmy był lud Pyu, którego pierwsze ślady pochodzą z II wieku n.e. Na południu natomiast powstawały państwa miasta. Po upadku państwa Pyu w IX wieku, księstwa zjednoczyły się, tworząc Pierwsze Imperium Birmańskie.  Imperium upadło po zdobyciu przez Mongołów w 1287 roku. Jako Drugie Imperium odrodziło się w XVI wieku, jednak było to odrodzenie krótkotrwałe - gdy król zjednoczyciel zmarł w 1581 roku, państwo ponownie rozpadło się na księstwa. Ich kolejne zjednoczenie i powstanie Trzeciego Imperium Birmańskiego w 1754 roku. W ciągu najbliższych lat państwo zdobyło ogromne tereny i pokonało wielu ze swoich sąsiadów. Stało się regionalną potęgą. Kolejnym celem Birmy miały być brytyjskie kolonie w Indiach i Bengalu. Birmańczycy przeliczyli się jednak, rozpoczęta przez nich w 1824 roku wojna z Wielką Brytanią zakończyła się ogromną klęską. Birmańska armia została zniszczona, a król zginął na polu bitwy. Zawarty w 1826 roku pokój odbierał Birmie część zdobytych niedawno ziem. Dodatkowo cały kraj stał teraz dla Anglików otworem. W 1886 cała Birma była już brytyjską kolonią i częścią Indii. Od 1920 roku mieszkańcy prowadzili bunt przeciwko kolonizatorom. W 1937 roku Birma została wydzielona z Indii i zyskała możliwość posiadania własnego parlamentu. Pełna niepodległość została osiągnięta w 1948 roku.

Po kilku latach niepodległości rozpoczęła się wojna domowa. Państwo zamieszkiwane przez ponad setkę ludów różnego pochodzenia buntowało się przeciwko nowej władzy. Buntowały się również dawne księstwa oraz różne ugrupowania, głównie komunistyczne. W 1962 roku doszło do zamachu stanu, po którym wprowadzano komunizm. Birma została odcięta od świata. Fatalne zarządzanie krajem, zrujnowanie gospodarki i przejście przez Birmę (a w zasadzie to Mjanmę - w 1988 roku zmieniono nazwę państwa) cyklonu w 2008 roku spowodowało powolne skierowanie się ku demokracji. W 2015 roku odbyły się pierwsze, niezależne wybody. Mjanma rusza ku odbudowie.

Informacje praktyczne

- dla turystów dostępna jest jedynie niewielka, południowa część kraju. Oczywiście znajdują się chętni, którzy zapuszczają się również na północ - zazwyczaj większość z nich zostaje jednak zatrzymana i cofnięta przez wojsko

- W Birmie wciąż jest bardzo duży problem z dostępem do Internetu. Większość hosteli, hoteli czy restauracji, wychodząc naprzeciw potrzebom zagranicznego turysty, zaopatrzona jest w stałe łącze, aczkolwiek jakość połączenia pozostawia wiele do życzenia. Bardzo długi czas zajmuje wejście chociażby na pocztę czy Facebook'a, o rozmowie przez Skype nie ma nawet co marzyć. Spowodowane jest to przede wszystkim narzuconymi przez władze bardzo wysokimi cenami dostępu do Internetu, właściciele hoteli płacą duże pieniądze na Internet szybkości porównywalnej do tej z pierwszych lat Internetu w Polsce. Lokalni mieszkańcy, zwłaszcza z regionów wiejskich, dostępu do internetu nigdy nie mieli.

- zalecane szczepienia w Mjanmie: Birma - szczepienia.

Wiza do Mjanmy

Wiza do Birmy jest wymagana.

Jeszcze do niedawna jedyną możliwością zdobycia wizy do Birmy było organizowanie tego w ambasadach. W Polsce nie ma birmańskiej ambasady, najbliższa jest w Berlinie. Dostarczyć tam należy (osobiście, pocztą lub kurierem) potrzebne dokumenty oraz uiścić opłatę (25 euro), czas oczekiwania to najczęściej około 7dni, aczkolwiek może to potrwać nawet do miesiąca w okresach dużego obciążenia zarówno ambasady jak i poczty (np. okres świąteczno-noworoczny).

Istnieje również opcja kupna wizy w innych ambasadach, np. w Bangkoku. Musimy się jednak wtedy liczyć nawet z kilkugodzinnym staniem w kolejkach, a wizę otrzymujemy po 3 dniach roboczych, lub w przypadku dodatkowej zapłaty, następnego dnia roboczego.

Od niedawna istnieje także możliwość zdobycia tzw. wizy 'on arrival'. Oznacza to tyle, że zarówno dokumenty jak i pieniądze wysyłamy online, po akceptacji promesę wizową dostajemy na maila a oficjalna wiza wklejona zostaje nam do paszportu już na lotnisku. UWAGA! Opcja ta jest na razie dostępna tylko w przypadku przylotu do Rangunu, lecąc do Mandalay wciąż trzeba załatwiać wizę przez ambasadę!

Język i znajomość języka angielskiego

W Mjanmie mówi się po birmańsku. W niektórych rejonach mówi się jeszcze lokalnymi językami. W turystycznych obszarach niektóre znaki zapisywane są również w języku angielskim. Język angieski spotykany bardzo rzadko. Zazwyczaj w miejscowościach turystycznych lub w hotelach i taksówkach możemy spotkać osoby mówiące podstawowym angielskim.

Gotówka i bankomaty

Walutą Mjanmy jest kyat (wymawiaj: czat lub czut). 1 kyat dzieli się na 100 pia, jednak te, ze względu na słabość waluty, nie są widywane. Birmańskich kyatów nie kupimy wcześniej w kantorze za granicą, można je dostać jedynie na terenie państwa. Wymieniając pieniądze należy przygotować jedynie nieskazitelne banknoty dolarowe, ponieważ jakiekolwiek zagniecenia, zabrudzenia czy uszkodzenia spowodują odmowę ich wymiany - jest to skrupulatnie sprawdzane. Mimo że oficjalnie nie można płacić amerykańskimi dolarami, wiele osób będzie nas prosiło o zapłatę w dolarach.

Z powodu ogromnego rozwoju turystyki w ostatnich latach, bankomaty są dostępne we wszystkich dużych miastach (Mandalay, Rangoon) oraz w typowo turystycznych ośrodkach (Inle Lake, Bagan itp.) Co ciekawe, można je spotkać nawet w świątyniach (!), co idealnie pokazuje komercjalizację tego miejsca.

Bezpieczeństwo

Birma wciąż jest krajem bardzo bezpiecznym, nie ma powodów do obaw przed jakąkolwiek napaścią ze strony miejscowych. Większość z nich nastawiona jest do podróżników bardzo przyjaźnie, często są oni wręcz zafascynowani spotkaniem z białym człowiekiem, gdyż nigdy wcześniej takowego nie spotkali.

Birma boryka się z dużym problemem bezpańskich psów, można je spotkać dosłownie wszędzie. Często wychudzone i głodne łaszą się do ludzi i człowiekowi aż serce pęka a ręka sama wyciąga się do pogłaskania czy nakarmienia. Należy jednak mieć na uwadze, że niektóre ze zwierząt mogą przenosić choroby, np. wściekliznę więc lepiej unikać większego kontaktu z nimi, jakkolwiek słodko nie wyglądają. Oczywiście zdarzają się również agresywne czworonogi.

Gniazdka elektryczne w Mjanmie

W zależności od regionu w Mjanmie możemy spotkać najróżniejsze wtyczki, przeważnie C, D i F co oznacza, że nie będziemy potrzebowali przejściówki.

Jak dolecieć do Mjanmy

Loty do Birmy - to jedyny sposób na dostanie się do państwa.

Jedynym sposobem na dotarcie do Birmy jest przylot samolotem, nie ma możliwości przekroczenia granicy drogą lądową ani morską!

Nie istnieją bezpośrednie połączenia z Polski do Mjanmy. Najczęściej wybieranym sposobem dotarcia do kraju jest kupno lotu do Bangkoku a następnie stamtąd tanimi liniami lotniczymi Air Asia do Rangunu lub Mandalay. Cena regularna lotów do Tajlandii to ok 2500zł, korzystając jednak z częstych promocji można znaleźć loty już od 1500zł za podróż w obie strony. Cena przelotu z Tajlandii do Birmy to +/- 500zł w obie strony (ceny są raczej sztywne i nie ma to większego znaczenia czy kupimy bilet z dużym wyprzedzeniem czy też na kilka dni przed wylotem).

Noclegi w Mjanmie

Noclegi w Birmie (Mjanmie).

Turystyka w Birmie rozwija się niezwykle szybko a co za tym idzie, stale przybywa miejsc noclegowych. Ceny są niestety wyższe niż w innych krajach Azji Południowo-Wschodniej a więc raczej nie znajdziemy tu przytulnego dwuosobowego pokoiku za 15$, jak to bywa np. w Tajlandii czy Wietnamie. Cena minimalna pokoju dwuosobowego w hostelu czy guesthousie to najczęściej 30$, jeśli natomiast zdecydujemy się na hotel o wyższym standardzie ceny będą stosunkowo wyższe.

W sezonie wysokim, kiedy to Birmę odwiedza wielu przybyszów, a przypada to najczęściej na okres grudzień-luty, najlepiej zarezerwować sobie nocleg odpowiednio wcześniej, gdyż na miejscu może być z tym duży problem. Nawet jeśli uda się nam znaleźć wolny pokój, istnieje możliwość, że właściciel zdecyduje się podwyższyć cenę, a my, z braku innych możliwości, będziemy musieli na to przystać.

Noclegów najlepiej szukać na blogach, forach czy stronach internetowych typu Tripadvisor a rezerwacji dokonywać mailowo. Wielu tanich guesthousów nie ma na stronach pośredniczących typu booking.com.

Transport wewnątrz Mjanmy

Jedynie mała część kraju dostępna jest dla turystów. Poruszać po niej możemy się autokarami, taksówkami lub łódkami.

Autobusy i autokary w Mjanmie

Transport autokarem w Mjanmie (Birmie).

Wszystkie główne kierunki odwiedzane przez turystów są ze sobą bardzo dobrze skomunikowane. Najczęściej z jednego miejsca do drugiego odjeżdża kilka autobusów dziennie, bilety najlepiej kupować w hostelach, w cenie otrzymujemy wtedy również pick-up spod hostelu. Nie wpływa to znacząco na cenę biletu a zdecydowanie ułatwia podróżowanie. Ceny za pojedynczy przejazd do +/- 10 $ (przykładowa cena przejazdu z Mandalay do Bagan w grudniu 2014). Autokary są dość stare, aczkolwiek w całkiem dobrym stanie. Warto jednak zaopatrzyć się w coś do czytania lub słuchania, ponieważ nawet krótkie dystanse zajmują długi czas ze względu na bardzo złe standardy dróg (przykładowo podróż z Inle Lake do Mandalay trwała 8h w grudniu 2014), a to co 'serwują' nam w autokarowym tv jest często wręcz nie do zniesienia (głośna, birmańska muzyka, od której bolą uszy, której kierowca nie ścisza przez całą noc!). Warto też mieć na uwadze, że decydując się na wieczorny autobus, do celu dojeżdżamy w środku nocy, kiedy dość ciężko o znalezienie noclegu, zalecana jest więc wcześniejsza rezerwacja miejsca do spania.

Taksówki w Mjanmie

W Birmie niestety nie funkcjonują taksometry, dlatego też należy uzgodnić cenę za przejazd przed rozpoczęciem podróży. Można się targować, aczkolwiek nie należy liczyć na zbyt wielkie upusty, ponieważ ceny paliwa w kraju w stosunku do zarobków mieszkańców są bardzo wysokie, więc taksówkarzom po prostu nie opłaca się zabierać klientów po zbyt niskiej cenie.

Taksówkarze są również chętni aby zabierać klientów na całodniowe wycieczki po okolicy (np. z Mandalay na most U-Bein oraz okoliczne zabytki), cenę również należy uzgodnić wcześniej. Aby uniknąć nieporozumień (niewielu kierowców mówi po angielsku) warto poprosić w hostelu o zamówienie zaufanej taksówki za tzw. 'fixed price'.

Transport wodny w Mjanmie

Z Mandalay do Bagan istnieje możliwość podróży łodzią, która gwarantuje niezapomniane widoki. Bilety najlepiej zakupić na recepcji hostelu, w którym się zatrzymaliśmy. Ceny są jednakże duże wyższe niż ceny podróży autobusem (przykładowa cena speed boat to 30$ w grudniu 2014), zajmuje to również dużo więcej czasu, trzeba zarezerwować sobie cały dzień, więc jeśli jesteś ograniczony czasowo, lepiej kup bilet autobusowy.

Kuchnia birmańska

Kuchnia birmańska nie jest tak charakterystyczna jak np. kuchnia tajska czy wietnamska. Podobnie, opiera się przede wszystkim na ryżu i makaronie, jest jednak dużo prostsza i delikatniejsza, do potraw dodaje się mniej przypraw. Lokalne restauracje korzystają głównie z najtańszych i najszerzej dostępnych produktów, tj. z jaj, mięsa wołowego oraz ryb.

Tradycyjną potrawą jest birmańskie curry, podawane do wyboru z różnymi rodzajami mięsa i/lub warzywami. W smaku przypomina tajskie curry, podstawową różnicą jest jednak ostrość potrawy, a raczej jej brak. W Birmie wielu potrzebuje sobie 'doprawić' potrawy w restauracji, co rzadko zdarza się np. w Tajlandii :)

Ciekawym, bardzo miłym birmańskim zwyczajem jest podawanie orzechów jako przystawki. Spotkasz się z tym dosłownie wszędzie, zarówno na lokalnym straganie jak i w drogiej restauracji, bez względu na to co zamówisz. Nawet do zamówienia jednego piwa dostaniesz orzeszki bez żadnej dodatkowej opłaty.

Mjanma - ciekawostki

Ciekawostki o Birmie (Mjanmie).

- Będąc w Birmie wielu może zastanawiać się czym pomalowanych jest większość kobiecych i dziecięcych twarzy. Jest to Thanaka, kosmetyk wytwarzany z kory drzewnej, używany przez Birmańską ludność (zwłaszcza kobiety i dzieci, rzadziej mężczyzn) od ponad 2000 lat. Poza aspektem estetycznym posiada do walory ochładzające twarz oraz chroniące przed silnymi promieniami słonecznymi.

Mjanma - przydatne linki

Dowiedz się więcej.

www.botschaft-myanmar.de/4.html

www.goatsontheroad.com/budget-backpacking-guide-to-myanmar/

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2020

Za pomoc przy napisaniu artykułu dziękuję Marcie Winczur