Serbia - przewodnik turystyczny

Najważniejsze miasta:
(kliknij na zdjęcie aby przejść do przewodnika po mieście)

Serbia - informacje ogólne i rąbek historii

W starożytności znaczną część Bałkanów zamieszkiwały plemiona serbskie, na które mówiono Zagorje (Zagórze) - od terenów, na których mieszkali. Wkrótce terenem zaczęła rządzić jedna dynastia, jednak po pewnym czasie Zagorje podzieliło się na mniejsze państwa. Pod koniec XII wieku nastąpiło zjednoczenie plemion serbskich, które na najbliższe 200 lat stały się lokalną potęgą. Śmierć Cara Serbii i wygaszenie jego dynastii spowodowało rozpad państwa. Skorzystali na tym Turcy, którzy podbili Serbię pod koniec XIV wieku. Mimo wywoływania wielu powstań, niepodległość udało się uzyskać dopiero w 1878 roku.

Na terenie Serbii o wpływy nieustannie walczyła Turcja i Austro-Węgry. Serbia zerwała dobre stosunku z Państwem Habsburgów i zbliżyła się do Rosji, szukając zarazem wśród sąsiednich państw sojuszników do potencjalnej walki z Turcją. 28 czerwca 1914 w Sarajewie doszło do zabójstwa następcy tronu Austro-Węgier, Franciszka Ferdynanda, co spowodowało wybuch I wojny światowej. Podczas wojny istniało ryzyko zaanektowania małych państw przez sąsiadów, przez co pojawił się pomysł zjednoczenia Słowian. W ciągu kilku lat uformowało się Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS), które proklamowano 1 grudnia 1918 roku. Nowy kraj miał problem z ustaleniem swojego wyglądu - Serbowie chcieli centralizmu, Chorwaci i Słoweńcy federacji. W 1929 w kraju dokonano przewrotu, nazwano go Jugosławią i w dyktatorski sposób próbowano scentralizować. Rozbite królestwo najechali Niemcy w trakcie II wojny światowej. Jugosławia upadła. Po wojnie Jugosławia trafiła pod skrzydła ZSRR, które uczyniło z Serbów nacje przewodzącą. Dyktatorskie rządy Tito tłumiły w zarodku wszystkie dążenia ku separacji.

Po upadku komunizmu wszystkie kraje poza Serbią i Czarnogórą chciały niepodległości. Serbia zapowiedziała, że w przypadku odłączenia się Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny Serbia odbierze im tereny, na których znajduje się mniejszość serbska. Spowodowało to wybuch wojny domowej, która trwała do 1995 roku. Na mapie pojawiła się Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina oraz Macedonia, a Serbia i Czarnogóra utworzyły Federalną Republikę Jugosławii (FRJ), która istniała do 2002 roku, kiedy przekształciła się w Związek Państw Serbii i Czarnogóry, który rozpadł się w 2006 roku, kiedy Czarnogóra ogłosiła niepodległość.

Informacje praktyczne

- Serbia nie należy do Unii Europejskiej. 1 marca 2012 roku Rada Europejska zdecydowała o przyznaniu Serbii statusu kraju kandydującego do Unii Europejskiej. 21 stycznia 2014 roku Serbia rozpoczęła negocjacje z Brukselą w sprawie przyłączenia do UE. Jednym z głównych problemów w negocjacjach jest sytuacja z Kosowem i fakt uznania przez niektóre kraje Unii jej niepodległości. W chwili obecnej Serbia wciąż jest kandydatem do UE i prowadzi z Unią negocjacje

- przejścia graniczne między Kosowem a Serbią są otwarte, możliwe rygorystyczne odprawy celne

-  ceny podstawowych produktów są bardzo podobne do cen w Polsce

Warunki wjazdu do Serbii

Obywatele RP mogą wjechać na terytorium Serbii na podstawie ważnego paszportu lub dowodu osobistego. Bez wizy można przebywać w Serbii do 90 dni w skali roku.

Meldunek w Serbii

W Serbii istnieje obowiązek meldunkowy, po przekroczeniu granicy mamy 24h na zameldowanie się. W hotelach i hostelach meldunku dokonuje za nas administracja, warto jednak tego dopilnować i spytać, czy robią to na pewno. W przypadku spania u znajomych, na Airbnb lub pod namiotem musimy zameldować się na posterunku policji (lista komisariatów, na których można to zrobić). Na komisariacie otrzymamy do wypełnienia krótki formularz, w którym wpisujemy swoje imię, nazwisko, numer paszportu (lub dowodu osobistego) oraz podajemy swoje miejsce zamieszkania i datę, kiedy je opuścimy. W przypadku Airbnb warto już na etapie rezerwacji pytać, czy gospodarz zrobi to za nas - większość tak robi. Jeżeli przenosimy się do innego miasta lub miejsca noclegowego, musimy ponownie się zameldować. Warto mieć przy sobie potwierdzenie rezerwacji, czasem może się trafić jakiś nadgorliwy pracownik, który zażyczy sobie wglądu w rezerwację, a nawet poprosi o wizytę na posterunku osobę, która wynajmuje nam pokój! Zameldowanie jest bezpłatne.

Dokonując rezerwacji otrzymujemy jej potwierdzenie na kartce, nie zgubmy go - musimy oddać je podczas opuszczania Serbii (aczkolwiek sami pogranicznicy bardzo często zapominają o tym).

Znajomość języka angielskiego

Znajomość języka angielskiego w Serbii porównałbym do znajomości tego języka w Polsce. Starsi ludzie go nie znają, podobnie na prowincji, gdzie można znaleźć problem ze znalezieniem osoby mówiącej po angielsku. W dużych miastach oraz punktach turystycznych raczej nie powinniśmy mieć problemu ze znalezieniem kogoś mówiącego po angielsku.

Bankomaty i gotówka

Bankomaty powszechnie dostępne, nie ma problemów z polskimi kartami. W większości bankomatów zapłacimy niewielką prowizję + stracimy na kursie, przez co bardziej opłaca się wymieniać pieniądze w kantorach (menjačnica). Najlepiej wziąć ze sobą euro, które nie dość, że możemy wymienić, to w dodatku możemy płacić nim w wielu miejscach (część stacji benzynowych i miejsc noclegowych). Płatność kartą niemożliwa w małych sklepach i na dużej prowincji. Revolut działa na Serbii bez problemu.

Napiwki w Serbii nie są wymagane, ale są mile widziane. Jeżeli chcesz dać napiwek, płacąc za usługę podziękuj, możesz użyć lokalnego słowa Hvala, kelner czy pracownik odbierze to jako pozwolenie na zachowanie reszty dla siebie.

Bezpieczeństwo w Serbii

Serbia jest dla turysty bezpiecznym miastem. Według różnych rankingów, jest nawet bezpieczniejsza od krajów Europy Zachodniej jak Hiszpania, Włochy czy Francja. Mimo dużej przestępczości zorganizowanej, nie jest ona w jakikolwiek sposób skierowana w kierunku turystów.  Zaleca się uważać na taksówkarzy i kelnerów, którzy mogą próbować oszukać turystów zza granicy i policzyć ich drożej lub wziąć za dużą ilość pieniędzy. Szerokim łukiem należy omijać romskie dzielnice w największych miastach (szczególnie w Belgradzie). Należy również uważać na kieszonkowców.

Ze względu na wojny, jakie miały miejsce w Serbii w ostatnich dziesięcioleciach, jest marginalna szansa na niewybuchy i miny na prowincjach i miejscach poza szlakiem. Takie miejsca są jednak przeważnie wyraźnie oznaczone informacją, żeby poruszać się tylko po wyznaczonych miejscach.

Jak dotrzeć do Serbii

Jak najtaniej dolecieć do Serbii?

Do Serbii nie dolecimy z Polski tanimi liniami. Z wyprzedzeniem można kupić bilety linii LOT na trasie Warszawa - Belgrad za około 350 PLN.

Innym sposobem na tanie dotarcie do Belgradu są loty tanimi liniami np. do Eindhoven i stamtąd lot do Belgradu. Taka kombinacja nie powinna być droższa niż 400 PLN.

Osoby mieszkające przy zachodniej granicy kraju mogą pomyśleć nad lotami z Berlina do Nis (Ryanair, Wizzair) i Belgradu (Wizzair) - można znaleźć cenę od 35 EUR za lot w jedną stronę.

Transport wewnątrz Serbii

Najwygodniejszym i najbezpieczniejszym środkiem transportu jest w Serbii autobus. Wypożyczenie samochodu jest również w miarę wygodne, ale już droższe. Z kolei pociągi są wolne, stare, niezbyt wygodne i przede wszystkim zupełnie nie trzymają się rozkładów jazdy. Jeszcze do niedawna istniało połączenie lotnicze Belgrad - Podgorica. W chwili obecnej wewnątrz Serbii nie ma żadnych lotów.

Niestety, ale chcąc podróżować po Serbii nie mamy możliwości zakupu biletów online. Trzeba wybrać się na dworzec kolejowy lub autokarowy i tam zakupić bilet. Z rozeznaniem się ze sposobami transportu, rozkładem jazdy pociągów i autobusów pomoże nam strona www.polazak.rs na której możemy znaleźć rozkłady jazdy i dostępnych przewoźników.

Drogi w Serbii i przepisy drogowe

Krajowe drogi w Serbii są ogólnie dobrej jakości, a wiele z nich to płatne autostrady. Gorzej z drogami lokalnymi, gdzie nawierzchnia jest w większości zła. Podróży serbskimi drogami nie ułatwiają lokalni kierowcy, którzy notorycznie łamią przepisy, jeżdżą szybko, agresywnie i wyprzedzają w najmniej odpowiednich momentach. Istnieje obowiązek poruszania się z włączonymi światłami mijania przez cały rok.

Najważniejsze przepisy drogowe w Serbii

• wszyscy pasażerowie muszą mieć zapięte pasy bezpieczeństwa
• obowiązkowe wyposażenie: kamizelka odblaskowa umieszczona w kabinie pasażerskiej, trójkąt ostrzegawczy, apteczka, linka holownicza (minimum 3 metry), komplet zapasowych żarówek, gumowe rękawiczki
• od 1 listopada do 1 kwietnia obowiązkowe opony zimowe i obowiązkowo łańcuchy przewożone w bagażniku
• dopuszczalne stężenie alkoholu w krwi kierowcy: 0,3 promila, nowi kierowcy 0,0 promila

Ograniczenia prędkości

• teren zabudowany: 50 km/h
• poza terenem zabudowanym: 80 km/h
• drogi ekspresowe: 100 km/h
• autostrady: 120 km/h

Winiety w Serbii i płatne autostrady

W Serbii znajdziemy prawie 1000 kilometrów autostrad. Autostrady w Serbii są płatne. Państwo odstąpiło jednak od pomysłu winiet, zamiast niego na Serbii płaci się za każdy przejechany odcinek autostrady. Przy każdym wjeździe na autostradę znajdują są bramki, na których dokonujemy płatności. Płacić możemy kartą, dinarami lub euro, możemy również kupić urządzenie elektroniczne, które zamontujemy w samochodzie i które samo będzie naliczać nam opłaty. Cena przejazdu zależy od odległości i kategorii pojazdu.

Płatne autostrady w Serbii - kategorie pojazdów

• 1a - jednoślady
• kategoria 1 - większość aut osobowych; pojazdy silnikowe z dwiema osiami i wysokością do 1,3 m włącznie, mierzoną na pierwszej osi; samochody dostawcze o dwóch osiach i wysokości całkowitej do 1,9 m włącznie, których maksymalna dopuszczalna masa nie przekracza 3500 kg
• kategoria 2 - auta osobowe jak w kategorii 1 + przyczepa; samochody dostawcze o dwóch osiach do wysokości całkowitej 1,9 m lub więcej, o masie nie przekraczającej 3,5 tony
• kategoria 3 - busy, samochody dostawcze o masie przekraczającej 3,5 tony
• kategoria 4 - m.in. busy i samochody dostawcze z przyczepami i samochody ciężarowe

Płatne autostrady w Serbii - cennik

Opłaty za autostrady w Serbii (cena za samochód osobowy - kategoria 1):

• Belgrad - Nis - 870 RSD / 7,50 EUR
• Belgrad - Sid - 410 RSD / 3,50 EUR
• Belgrad - Presevo - 1460 RSD / 12,50 EUR
• Belgrad - Nowy Sad - 240 RSD / 2,50 EUR
• Subotica - Nowy Sad - 390 RSD / 3,50 EUR
• Subotica - Belgrad - 630 RSD / 5,50 EUR

Pełen cennik przejazdów dostępny jest na tej stronie, a czytelny przelicznik przejazdów dostępny jest tutaj.

Cena paliw i stacje benzynowe w Serbii

Na większości stacji benzynowych w Serbii możemy płacić euro. W chwili pisania tego tekstu (październik 2020) cena benzyny na Serbii wynosiła około 0,99 EUR i 1 EUR (olej napędowy).

Kolej w Serbii

Serbskie pociągi są w większości w złym stanie. Kolej porusza się wolno, a opóźnienia zdarzają się bardzo często. Jednym z niewielu zalet jest cena biletów oraz gęstość sieci kolejowej, która pokrywa większość kraju. Jedynym przewoźnikiem jest państwowy Zeleznice Srbie (www.serbianrailways.com). Biletów nie można kupić online. Podobnie jak w Polsce, pociągi są podzielone na 2 klasy oraz połączenia nocne z kuszetkami. Dla przykładu, bilet z Belgradu do Novego Sadu kosztuje 388 RSD czyli około 15 PLN.

Autokary i Autobusy w Serbii

Najpopularniejszy sposób transportu w Serbii. Biletów niestety nie kupimy online, ale w rozeznaniu się w trasach i przewoźnikach pomoże nam strona www.polazak.rs.

Jednym z bardziej komfortowych serbskich przewoźników jest Lasta. Firma współpracuje z międzynarodową firmą Eurolines. Niedawno na pokłady autobusów wprowadzono darmowe wi-fi. Inne firmy to: Niš-Ekspres, Saobraćaj Odžaci, Severtrans.

Serbia - ciekawostki

Serbia to główny światowy eksporter malin.

- Serbowie są przyjaznymi i gościnnymi ludźmi, jeżeli zostaniemy zaproszeni do domu, nie powinniśmy odmawiać. Tak samo nie powinniśmy odmówić wypicia kawy, jeżeli zostaniemy nią poczęstowani
- tereny stolicy kraju, Belgradu, to miejsce zamieszkane nieprzerwanie od około 7000 tysięcy lat - dzięki temu Belgrad uznaje się za jedno z najstarszych miast w Europie
- Serbia rokrocznie rywalizuje z Polską o tytuł największego, światowego wytwórcę malin
- Jednym z największych problemów państwa serbskiego jest w chwili obecnej ogłoszenie niepodległości (uznanej przez dużą część świata) przez Kosowo. Serbowie uważają Kosowo za kolebkę swojego kraju. W artykule Kosowo - przewodnik pokrótce opisuje przyczynę konfliktu
- nie powinniśmy mieć wielkiego problemu z porozumiewaniem się po Polsku i otrzymywaniem odpowiedzi w języku serbskim. Wystarczy mówić do rozmówcy powoli i poprosić go o to samo. Dobra zabawa gwarantowana :)

Serbia - przydatne linki

Przydatne strony dotyczące Serbii.

www.belgrad.msz.gov.pl – Ambasada Polski w Belgradzie

serbianrailways.com – strona serbskich linii kolejowych

www.bas.rs – strona z rozkładem jazdy autobusów jadących z Belgradu

www.lasta.co.rs - serbski przewoźnik współpracujący z Eurolines

nasza relacja z Serbii

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2020