Zamek Świętego Anioła w Rzymie - historia, zwiedzanie, godziny i cennik
Zamek Świętego Anioła w Rzymie - jedna z największych atrakcji Rzymu
Niewiele historycznych budowli tak często zmieniało swe funkcje, jak Zamek Świętego Anioła (wł. Castel Sant’Angelo). Jedna z głównych atrakcji Rzymu była początkowo cesarskim mauzoleum, miejscem spoczynku wielu rzymskich cesarzy i ich małżonek, następnie zmieniało się w bastion obronny, więzienie, cytadelę, miejsce schronienia i zamieszkania papieży, by w końcu stać się jednym z najbardziej znanych muzeów Rzymu. Poznaj historię Zamku Świętego Anioła w Rzymie i dowiedz się, jak go zwiedzać!
Budowę Zamku Anioła ukończono w 139 roku - prawie dwa tysiące lat temu. Mimo że pierwotnie pełnił funkcję mauzoleum, na przestrzeni kolejnych stuleci jego rola bardzo często się zmieniała. Nie inaczej jest w czasach współczesnych. Dopiero od 1933 roku Zamek Anioła pełni funkcję muzeum i może je odwiedzić każdy turysta. Z poniższego artykułu dowiesz się, jaka jest historia Zamku Anioła oraz znajdziesz informację dla turysty (cena biletów, godziny otwarcia, trasa itd.).
ZAMEK ŚWIĘTEGO ANIOŁA - SPIS TREŚCI
Zamek Świętego Anioła w Rzymie - historia
Mauzoleum dla wybitnego cesarza
Przyczyną powstania tej charakterystycznej budowli była próżność rzymskiego cesarza, Publiusza Eliusza Hadriana. Jego cesarska wysokość, podróżując po ziemi egipskiej i widząc tebańską nekropolię, zapragnął utrwalić w pamięci pokoleń swoje dokonania i spocząć w równie okazałym, godnym wielkiego człowieka miejscu. Cóż, może i miał rację. Historia rzymska uważa go za jednego z najwybitniejszych cesarzy w dziejach, choć nie jest znany z wielkich podbojów - zostając cesarzem uznał, że Imperium nie potrzebuje nowych zdobyczy terytorialnych, a zamiast tego trzeba się zająć państwem. Okazał się sprawnym administratorem, w czym pomogło mu zapewne to, ze całe życie spędził pracując w urzędach publicznych, w których pełnił na przestrzeni lat wiele ważnych stanowisk. Jako Cesarz znaczną część swojego czasu spędzał w podbitych prowincjach, dbając o ich umocnienie i rozwój. Ciągła nieobecność cesarza w stolicy imperium, przesadne umiłowanie kultury greckiej a w końcu otaczanie się pięknymi chłopcami nie zdobywało cesarzowi Hadrianowi miłości rzymskiego ludu. Nie dało się jednak ukryć jego zasług dla cesarstwa - usprawnił rzymskie prawo, umocnił zdobyte i graniczne prowincje, poprawił sytuację niewolników i usprawnił system podatkowy. Był również wielkim mecenasem sztuki. Zawdzięczamy mu odbudowę kolejnej, wielkiej atrakcji Rzymu - słynnego Panteonu, który spłonął w wielkim pożarze Rzymu w 80 roku n.e.
Miejscem, które cesarz Hadrian wybrał do upamiętnienia swojej chwały i potęgi było rzymskie Zatybrze. Wtedy był to teren na granicy miasta, dzisiaj to samo jego centrum. Wzorem grobowca, który go zainspirował było Mauzoleum Augusta, które położone jest 300 metrów dalej i znane jest dzisiaj jako Ołtarz Pokoju. Jako że obie budowle są do siebie podobne i leżą obok siebie, warto odwiedzić i jedną i drugą budowlę, aby móc je ze sobą porównać.
Budowę rozpoczęto w 130 roku. Już od samego początku zaczęła wyglądać imponująco. Na kwadratowej podstawie o wysokości 15 metrów i boku 89 metrów postawiono wieżę. Jej średnica wynosiła 64 metry i wznosiła się na 21 metrów ponad podstawę. Do wyłożenia ścian użyto paryjskiego marmuru. Mauzoleum z Polem Marsowym połączył składającym się z ośmiu przęseł mostem Pons Aelius, nazywanym dzisiaj Mostem Świętego Anioła.
Most Świętego Anioła w Rzymie - dojdziemy nim do Zamku Świętego Anioła. Foto: Bert Kaufmann, flickr.com
Nad wieżą umieszczono obsadzoną cyprysami, pokrytą ziemią kopułę a na niej, w widocznym miejscu cesarski posąg w kwadrydze (wóz rzymski). Niestety inicjator budowy nie doczekał jej końca, zmarł w 138 roku. Jego marzenia zrealizował następca Antonius Pius, kończąc budowę w 139 roku. Zgodnie ze swoim życzeniem cesarz Hadrian spoczął w swej pośmiertnej rezydencji. Do jego grobowca, również wyłożonego marmurowymi płytami, prowadziła rampa i spiralny korytarz, na którego wejściu stał cesarski posąg. W późniejszym okresie do cesarza w mauzoleum dołączali jego następcy i ich małżonki. Miejsce spoczynku znalazła żona Hadriana Sabina, ale także kontynuator budowli Antonius Pius z żoną Faustyną Starszą, Lucjusz Aeliusz, Marek Aureliusz, Septymiusz Sewera i Karakala.
Mauzoleum staje się zamkiem i więzieniem
Ledwie sto lat po śmierci Hadriana dobre czasy dla Cesarstwa Rzymskiego zaczęły przemijać. Po zamordowaniu Cesarza Aleksandra Sewera w 235 roku państwo weszło na prawie 50 lat w jeden ze swoich największych kryzysów, nazywany przez historyków kryzysem wieku III. Przez kraj przetaczały się bunty i wojny domowe, a przez granice przedzierały się hordy barbarzyńców. Zapanowała anarchia. Istnienie Cesarstwa stanęło pod znakiem zapytania. W 271 roku mauzoleum zamieniono na bastion i włączono w ciąg murów obronnych. Zdobywca Rzymu Teodoryk uczynił z niego więzienie. W V wieku Honoriusz otoczył wieżę mauzoleum murami i stworzył z niej cytadelę. Przetaczające się przez Rzym zawieruchy wojenne i brak szacunku kolejnych zdobywców dla rzymskich budowli znacząco przyczyniły się do dewastacji posągów i ozdób mauzoleum. Grobowiec został ogołocony przez szabrowników, a wedle relacji, ocalałymi rzeźbami obrońcy wieży rzucali w Gotów, którzy oblegali Rzym w 537 roku.
Anielska wizja na mauzoleum
Nowe życie mauzoleum Hadriana zyskało w 590 roku. Wszystko dzięki wizji papieża Grzegorza Wielkiego. Przez Europę przechodziła fala dżumy, przez którą cierpiał również Rzym. Papież, modlący się o wygaśnięcie epidemii, zobaczył na szczycie Mauzoleum Hadriana Michała Archanioła chowającego swój miecz do pochwy. Zaraza minęła. Papież odczytał swoją wizję jako znak końca zarazy, która traktowana była przez mieszkańców jak kara boża. Od tej pory Mauzoleum Hadriana zaczęto nazywać Zamkiem Anioła - Castel Sant’Angelo, a prowadzący do niego most Mostem Anioła. Również kolejni papieże wykazywali spore zainteresowanie dawną rzymską budowlą. W 608 roku Bonifacy VI wybudował na szczycie mauzoleum kaplicę. W X wieku Mauzoleum Hadriana zostało kupione przez Krescencjuszy, będący u władzy, najbardziej wpływowy w tym okresie ród rzymski. Władza rodu była tak potężna, że przez moment historii to potajemnie oni decydowali o wyborze Papieża. Zamek stał się rezydencją papieży. Wypiękniał, wewnątrz znów pojawił się przepych. Wewnątrz budowli znalazło się miejsce na papieskie apartamenty, skarbiec, a także więzienie. Na szczycie zamku wybudowano wieżę, a w 1277 Papież Mikołaj III połączył budowlę z Watykanem ufortyfikowanym, nadziemnym przejściem nazwanym Pasetto di Borgo.
Zamek Świętego Anioła w Rzymie - Sala Paolina. Foto: Gary Todd, flickr.com
Przejście uratowało życie kilku Papieży. Dla przykładu Zamek Świętego Anioła dał schronienie papieżowi Klemensowi II w 1527 podczas Sacco di Roma (złupienie rzymu przez niemiecko-hiszpańskie wojska Karola V, Papież zdołał uciec przejściem z Watykanu do Zamku). Zamek Świętego Anioła pełnił dla wielu Papieży funkcję miejsca odpoczynku i urzędowania. W ten sposób budynek wykorzystywany był przez następne kilaset lat. Charakterystyczny posąg Michała Archanioła, chowającego miecz do pochwy, upamiętniający słynną wizję Grzegorza Wielkiego, postawiono na kopule w połowie XVIII wieku. Co ciekawe już wcześniej (od 1536 roku) była w tym miejscu usadowiona rzeźba z tym samym motywem, jednak w 1736 roku postanowiono zmienić ją na nową rzeźbę. Starą można oglądać na zamkowym dziedzińcu.
Zamek Świętego Anioła - rzeźba Michała Archanioła chowającego miecz do pochwy.
Rzymskie muzeum w Zamku Świętego Anioła
W 1901 roku Papieże wycofali się z Zamku, który przestał spełniać funkcje papieski. W 1933 roku zapadła decyzja, aby w Mauzoleum Hadriana, czyli Zamku Świętego Anioła otworzyć muzeum. Dzięki temu można samemu zobaczyć, jak wiele przeżył ten budynek. Możemy nie tylko zwiedzić najstarsze fragmenty budowli, ale także apartamenty papieskie i fortyfikacje. W salach mieszczą się wystawy czasowe i stałe: ceramiki, rzeźb i broni, a dziedziniec służy jako miejsce pokazów laserowych.
Zamek Świętego Anioła w Rzymie - zwiedzanie
Zwiedzając zamek podąża się wyznaczoną trasą. Na spokojnie zwiedzenie atrakcji warto poświęcić dwie godziny. Czy warto odwiedzić Zamek Świętego Anioła w Rzymie? To zależy. Dość wysoka cena biletu zniechęca, a zamek w środku może rozczarować osoby nie interesujące się historią (jeżeli interesujesz się historią, to warto!) oraz mające na koncie odwiedzenie kilku zamków. Moim zdaniem ładniejsze zamki spokojnie można znaleźć w Polsce. Ilość eksponatów również nie powala. Tym co przemawia za wizytą w Zamku Świętego Anioła jest niesamowita panorama, jaką można zobaczyć z tarasu widokowego na szczytu zamku. To z całą pewnością jedno z najlepszych miejsc do spojrzenia z wysokości na Rzym i Watykan. Nikogo nie zawiedzie również reprezentacyjna Sala Paolina, w której papieże przyjmowali swoich gości. Sala miała za zadanie ukazać wielkość i potęgę kościoła. Udaje się jej to do dzisiaj. Muzeum powinno się również spodobać fanom militariów, dostępna do zwiedzania zbrojownia posiada wiele ciekawych eksponatów.
Broń w Zamku Świętego Anioła w Rzymie. Foto: Gary Todd, flickr.com
Zamek Św. Anioła - godziny otwarcia, cena biletów
Muzeum Narodowe w Castel Sant'Angelo (wł. Museo Nazionale di Castel Sant'Angelo) otwarte jest codziennie (z wyłączeniem 1 stycznia, 1 maja i 25 grudnia) od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9.00 do 19.30. Kasa biletowa zamykana jest o godzinie 18.30. Cena biletu to 15,00 EUR. Od października do marca wstęp wolny w pierwszą niedzielę miesiąca.
Zamek Św. Anioła - darmowa aplikacja
Aby lepiej doświadczyć atrakcji przewidzianych przez placówkę, muzeum poleca zainstalowanie oficjalnej aplikacji na smartfona (Museo di Castel Sant'Angelo). Odradzam to robić. O ile aplikacja jest świetnym pomysłem, o tyle nie jest świetnym pomysłem dla Polaków - nie ma języka polskiego. Informacje dostępne w aplikacji po angielsku to kopia tablic z wnętrza muzeum.
Zamek Świętego Anioła w Rzymie - wycieczka z przewodnikiem
Muzeum organizuje codzienne wycieczki z przewodnikiem. Cena za taką wycieczkę wliczona jest w cenę biletu. Niestety miejsc jest bardzo mało i mimo że można zapisać się na wycieczkę na miejscu, ze względu na natłok turystów (rocznie odwiedza je prawie 1,5 miliona osób) najlepiej zarezerwować ją z wyprzedzeniem przez internet. Informacji na ten temat należy szukać na oficjalnej stronie muzeum, niestety dostępnej wyłącznie w języku włoskim. Uwaga! W chwili obecnej, ze względu na koronawirusa, wycieczki z przewodnikiem są niedostępne do odwołania.
Muzeum Narodowe w Castel Sant'Angelo jest częścią trasy Roma Pass i Roma & Più Pass. Posiadacze kart muszą okazać je w kasie biletowej w celu ich zatwierdzenia. Nowe trasy muzealne charakteryzują się bezpłatną aplikacją do pobrania w 7 językach, dostępną dzięki systemowi beacon i darmowemu wi-fi w pomniku.