Republika Południowej Afryki (RPA) - przewodnik turystyczny

Republika Południowej Afryki, Cape Town. Foto: Damien du Toit, flickr.com
RPA jest dobrym krajem dla osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z Afryką. To prawdziwy port, przystań łącząca Europę z resztą Afryki. Lotniska w Johannesburgu i Kapsztadzie (Cape Town) to obecnie najważniejsze lotniska Afryki, z których dolecimy do wielu miejsc w Europie i na Czarnym Lądzie.
RPA - SPIS TREŚCI
RPA - informacje ogólne i rąbek historii
Populacja | około 59,5 miliony |
---|---|
Stolica | Pretoria |
Strefa czasowa | UTC +2 (12:00 w Polsce = 13:00 w RPA) |
Waluta | rand 1 ZAR = 0,24 PLN 1 PLN = 4,11 ZAR 1 USD = 16,25 ZAR 1 EUR = 18,97 ZAR (30.10.2020) |
Język | afrikaans, angielski, zulu, xhosa, ndebele, pedi, soto, suazi, tsonga, tswana, venda |
Główne miasta | Kapsztad, Durban, Johannesburg, Soweto, Pretoria, Port Elizabeth, Pietermaritzburg |
W I tysiącleciu p.n.e. tereny RPA zaczęli zamieszkiwać Buszmeni. W ciągu kolejnych dwóch tysięcy lat tereny zaludniały kolejne ludy, m.in. Hotentoci i plemiona Bantu. W 1652 Holendrzy założyli tu pierwszą faktorię, a z czasem tereny zaczęli zaludniać Holenderscy chłopi, nazywani Burami. Europejskie osadnictwo od samego początku spotykało się z wrogim nastawieniem lokalnych plemion. W 1806 roku RPA stało się brytyjską kolonią. Brytyjczycy bardzo twardo rozprawiali się z wszelką opozycją, tworząc obozy koncentracyjne i mordując nieprzychylną sobie , czarnoskórą ludność. Po odzyskaniu niepodległości i przeprowadzeniu wyborów w 1948 (mogli głosować jedynie ludzie biali) wygrała rasistowska partia, która rozpoczęła wprowadzanie polityki apartheidu, która odbierała czarnoskórym większość praw i uznawała rasy inne niż białe, za gorsze. W wyniku wieloletnich buntów i walki o swoje prawa, w latach 90. zaczęto wycofywać się z rasistowskiej polityki. Zalegalizowano opozycyjne partie polityczne, uchwalono nową konstytucję, która zrównywała prawa ludzi wszystkich ras, a w 1994 roku przeprowadzono powszechne wybory, które wygrała opozycja.
Informacje praktyczne
- RPA to prawdziwy raj dla miłośników natury. Znajduje się tutaj przeszło 15% znanych światu roślin (ponad 20 000). To również skupisko wielu fascynujących zwierząt - gepardów, nosorożców, hipopotamów, żyraf, słoni
- po upadku systemu apartheid, nową partię rządzącą ogarnęło szaleństwo zmieniania nazw miejscowości, ulic czy urzędów. Do tego stopnia, że momentami orientacja w terenie może być bardzo utrudniona, nazwy niektórych miejsc czy ulic zmieniane były po kilka razy
- zalecane szczepienia w RPA: przeciw WZW A+B oraz tężcowi i błonicy, durowi brzusznemu, poliomyelitis, należy stosować repelenty antymalaryczne, występowanie gruźlicy i AIDS; brak szczepień obowiązkowych
Wiza do RPA

Wiza do RPA nie jest wymagana.
Obywatele RP nie potrzebują wizy do RPA, jeżeli ich pobyt nie przekroczy 30-tu dni.
Okazany na granicy paszport musi posiadać 2 czyste strony, ich brak powoduje odmowę udzielenia pozwolenia na wjazd do RPA. Dodatkowo, od 1 czerwca 2015 zmieniło się w RPA prawo dotyczące wjazdu na teren kraju z niepełnoletnim - od tego czasu wymagane jest angielskie tłumaczenie aktu urodzenia dziecka. W przypadku podróżowania z dzieckiem jednego rodzica wymagane inne dokumenty oraz pisemna zgoda drugiego rodzica. Pełna informacja dostępna na stronie internetowej ambasady: www.pretoria.msz.gov.pl.
Język i znajomość języka angielskiego
RPA posiada 11 języków urzędowych. Jednym z nich jest język angielski. Wyłączając czarnoskóre społeczności na totalnej prowincji, większość osób zna język angielski, chociażby w podstawowej formie.
Gotówka i bankomaty
Walutą RPA jest rand (ZAR). W handlu i usługach oznaczany jest jako R. 1 rand dzieli się na 100 centów, jednak ze względu na siłę waluty ciężko turyście używać centów. Walutę można wymieniać w bankach, najlepiej mieć ze sobą amerykańskie dolary, funty lub euro. Jeżeli mamy w planach odwiedzenie sąsiednich krajów, to rand jest uznawany za środek płatniczy w Namibii, Suazi, Mozambiku i południowej części Zimbabwe.
Bankomaty dostępne powszechnie w dużych miastach. Nie pobierają dodatkowej prowizji. Nie powinno być problemów z polskimi kartami. Zalecane korzystanie z bankomatów umieszczonych w galeriach handlowych. Płatność kartą dostępna w wielu miejscach. Revolut w RPA działa bez problemu.
Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo w RPA.
RPA uznawane jest za niebezpieczne państwo z dużą liczbą napadów rabunkowych czy gwałtów. MSZ zaleca podróżowanie w grupach, unikanie spacerów wieczorami i dużą ostrożność w miejscach publicznych oraz przy podróżowaniu taksówkami. RPA nieustannie znajduje się w czołówce krajów z największą ilością napadów, rabunków i morderstw na świecie. W ciągu ostatnich 25 lat w RPA doszło do ponad pół miliona morderstw. Należy również pamiętać, że prawie 20% mieszkańców RPA jest nosicielem wirusa HIV.
Niestety większość agresji kierowana jest w kierunku białego człowieka. Biali mieszkańcy poddawani są ostracyzmowi, mimo że jest ich w kraju niecałe pół miliona osób, należy do nich większość bogactwa w kraju. To, a także fakt rasistowskich rządów w przeszłości powoduje, że biali muszą dzisiaj spotykać się z agresją reszty społeczeństwa. Niektóre organizacje umieszczają RPA na liście krajów, w których może dojść do ludobójstwa.
Normą jest okradanie bagaży przez pracowników lotnisk w RPA. Nie trzymajmy w bagażach niczego cennego.
Wybierając się do RPA należy pamiętać, że turyście nie powinno się nic złego przytrafić, jeżeli będzie przestrzegać podstawowych zasad - nie będzie sam spacorował wieczorami, nie będzie obwieszony drogim sprzętem, np. aparatem czy złotym łańcuszkiem i zachowa rozwagę.
Gniazdka elektryczne w RPA
W RPA występują wtyczki elektryczne typu M, co oznacza, że będziemy potrzebowali kupić przejściówkę.
Jak dolecieć do RPA

Loty do RPA - niestety, ale są drogie.
Z Europy do RPA jest kilka lotów, niestety, ich normalna cena zaczyna się od 2400zł. Jest to m.in. Air France (z Paryża i Amsterdamu), British Airways (Londyn), KLM (Amsterdam), Lufthansa (Frankfurt, Monachium), Turkish Airlines (Stambuł).
Na chwilę obecną najtańsze, normalne cenowo (bez promocji) loty z Europy do RPA oferuje hiszpańska Iberia (www.iberia.com). Są to loty łączone z British Airways i jedną przesiadką - z Madrytu lecimy do Londynu i z Londynu lecimy do RPA (Johanesburg) - bez problemu możemy znaleźć cenę 485 EUR za wszystkie loty. Do Madrytu dolecimy z Polski za 350-600zł (czytaj więcej: Madryt - zwiedzanie.
Transport wewnątrz RPA
RPA jest dużym krajem (czterokrotnie większym od Polski), dzięki czemu najlepiej i najszybciej podróżować po kraju samolotem. Prócz tego w kraju dostępna jest kolej, a stan dróg nie należy do najgorszych.
Loty w RPA

Loty wewnątrz RPA.
Po RPA lata kilka linii lotniczych, z czego najważniejsze to budżetowe Kulula Air (www.kulula.com), FlySafair (www.flysafair.co.za), Mango Airlines (www.flymango.com) i narodowe South African Airways (www.flysaa.com). Prócz tego były jeszcze tanie linie o nazwie "1Time", jednak w 2012 ogłosiły one upadłość.
Przy poszukiwaniu lotów wewnątrz RPA można skorzystać z porównywarki cen lotów www.cheapflights4u.co.za, która sprawdza się bardzo dobrze.
Loty wewnątrz RPA - porównanie cen:
LOTY W RPA - PRZYKŁADOWE TRASY I CENY | ||||
Trasa: | Kulula Air | FlySafair | Mango Airlines | South African Airways |
Kapsztad - Johannesburg | 964 ZAR (250 PLN) | 748 ZAR (195 PLN) | 756 ZAR (197 PLN) | 844 ZAR (220 PLN) |
Kapsztad - Durban | 964 ZAR (250 PLN) | 548 ZAR (142 PLN) | 688 ZAR (179 PLN) | 1132 ZAR (294 PLN) |
Kapsztad - Port Elizabeth | - | 748 ZAR (195 PLN) | - | 1523 ZAR (396 PLN) |
Johannesburg - Port Elizabeth | - | 648 ZAR (168 PLN) | 928 ZAR (241 PLN) | 867 ZAR (225 PLN) |
Jahannesburg - Durban | 725 ZAR (188 PLN) | 548 ZAR (142 PLN) | 483 ZAR (126 PLN) | 904 ZAR (235 PLN) |
Jak widać z powyższej tabeli, loty wewnątrz RPA nie są szczególnie drogie.
Autobusy i drogi w RPA
Sieć autobusowa w RPA jest mocno rozbudowana. Po kraju porusza się kilkanaście dużych firm, z czego najpopularniejsze to Greyhound (www.greyhound.co.za), Intercape Mainliner (www.intercape.co.za, zdjęcie mapy z pełną trasą przejazdów sieci), Translux (www.translux.co.za, zdjęcie mapy z pełną trasą przejazdów). Obecna do niedawna duża sieć SA Roadlink ogłosiła w 2015 roku upadłość, wobec czego wszelkie informacje o przejazdach sieci dostępne w internecie są już nieaktualne. Na większości długich tras poruszają się autobusy nocne, z łóżkami w środku.
AUTOKARY W RPA - TRASY I CENY (strona Greyhound nie działa) | ||||
Trasa: | Długość jazdy | Greyhound | Intercape | Translux |
Johannesburg - Kapsztad | 19,5h | 640 ZAR (166 PLN) | 680 ZAR (177 PLN) | |
Jahannesburg - Durban | 8h | 290 ZAR (75 PLN) | 290 ZAR (75 PLN) | |
Johannesburg - Komatipoort | 6h | 306 ZAR (80 PLN) | 310 ZAR (81 PLN) | |
Johannesburg - Port Elizabeth | 17,5h | 500 ZAR (130 PLN) | 560 ZAR (146 PLN) | |
Johannesburg - East London | 15h | 440 ZAR (114 PLN) | 500 ZAR (130 PLN) | |
Cape Town - Queenstown | 16h | 450 ZAR (117 PLN) | 620 ZAR (161 PLN) | |
Cape Town - East London | 17h | 500 ZAR (148 PLN) | 570 ZAR (146 PLN) |
Na ulicach RPA jest niebezpiecznie. Jadąc samochodem trzeba być ostrożnym. Zwłaszcza na terenach miejskich należy liczyć się z niebezpieczeństwem kradzieży (najpopularniejszym miejscem napadów są skrzyżowania). Zaleca się jechać z zamkniętymi drzwiami i oknami. Należy również uważać, aby nie zostawiać w samochodzie wartościowych rzeczy "na widoku". Ryzyko napadów występuje również na dalekich trasach. Należy uważać na zjazdach z autostrad i zachować szczególną ostrożność w przypadku zauważenia na drodze kamieni zmuszających do ich wymijania lub zatrzymania się.
Cena benzyny w RPA to około 3 zł za litr.
Kolej w RPA
Kolej w RPA to dość złożony temat. Możemy wyróżnić kilkunastu przewoźników (z czego warto zaznaczyć, że skupiam się na najważniejszych, nie opisuję małych i turystycznych tras).
Shosholoza Meyl - pociągi dalekobieżne (www.shosholozameyl.co.za)
Pociągi kursujące pomiędzy największymi miastami RPA. W pociągu znajdziemy dwie klasy - turystyczną (wagony sypialne, wc i prysznic na końcu każdego wagonu, wagon restauracyjny) i ekonomiczną (miejsca siedzące, wc na końcu każdego wagonu). W każdym pociągu podróżuje ochrona, dzięki czemu podróżowanie tym sposobem uważane jest za bezpieczne. Pociągi kursują rzadko, nie więcej niż raz dziennie.
DALEKOBIEŻNE POCIĄGI W RPA - TRASY I CENY | |||
Trasa: | Długość jazdy | Klasa turystyczna | Klasa ekonomiczna |
Johannesburg - Kapsztad | 25h | 690 ZAR (180 PLN) | 440 ZAR (114 PLN) |
Jahannesburg - Durban | 15,5h | 330 ZAR (89 PLN) | 150 ZAR (39 PLN) |
Durban - Newcastle | 8,5h | 230 ZAR (60 PLN) | 110 ZAR (27 PLN) |
Johannesburg - Komatipoort | 8,5h | 150 ZAR (39 PLN) | - |
Johannesburg - Port Elizabeth | 20h | 500 ZAR (130 PLN) | 320 ZAR (83 PLN) |
Johannesburg - East London | 20h | 490 ZAR (127 PLN) | 300 ZAR (78 PLN) |
Cape Town - Queenstown | 24h | 600 ZAR (156 PLN) | 350 ZAR (91 PLN) |
Cape Town - East London | 28h | 690 ZAR (179 PLN) | 400 ZAR (104 PLN) |
Premier Classe (www.premierclasse.co.za)
Nowoczesne pociągi kursujące na trasie Johannesburg - Kapsztad i Johannesburg - Durban. W przeszłości była to osobna klasa w pociągach Shosholoza Meyl, w chwili obecnej są to jednak osobne pociągi kursujące dokładnie po tych samych trasach i jadące tyle samo, co pociągi Shosholoza Meyl. Różni je tylko klasa, w premier classe mamy zapewnione luksusowe, dwuosobowe przedziały, posiłki, kawę i herbatę, a nawet powitalnego drinka. Cena za przejazd na trasie Johannesburg - Kapsztad to 3120 ZAR (811 PLN) poza sezonem i 3740 ZAR (972 PLN) w sezonie. Cena za przejazd na trasie Jahannesburg - Durban to 1230 ZAR (320 PLN) poza sezonem i 1480 ZAR (385 PLN) w sezonie.
Gautrain (www.gautrain.co.za)
Nowość w RPA, kolej łącząca Johannesburg z Pretorią, trasa liczy 80km, zapowiadana jest rozbudowa. W chwili obecnej istnieją już 3 trasy między miastami i wewnątrz ich, a cały system przypomina metro. Pociągi są nowe, wygodne i rozpędzają się do 160km/h. Na stronie dostępna mapa oraz cennik (cena zależy od odległości, godziny i rodzaju biletu). Kolej kursuje co 12-20 minut w tygodniu, a w weekendy co 30 minut.
Metrorail
Wokół największych miast w prowincjach Gauteng, KwaZulu Natal, Wester Cape i Eastern Cape kursuje kolej podmiejska obsługiwana przez Metrorail (www.metrorail.co.za). Ze względów bezpieczeństwa kolej nie jest polecana turystom.
RPA - ciekawostki

RPA boryka się z problemem HIV.
- w RPA obowiązywał (aż do lat 90-tych) rasistowski system apartheid, dyskryminujący czarnoskórą ludność (tzw. rządy białej mniejszości). Symbolem walki z rasistowskim systemem stał się Nelson Mandela. Wolne wybory odbyły się w RPA w 1994 roku, a partia, która je wygrała (opozycyjny do systemu Afrykański Kongres Narodowy) rządzi do dziś.
- w RPA do dziś panują duże niepokoje społeczne, jednak mimo to, RPA to wciąż najpotężniejsza gospodarka Afryki
- RPA to potęga w dziedzinie wydobywania złota - aż 40% światowego zasobów złota pochodzi z RPA).
- mimo, że RPA kojarzy się z gorącą Afryką, ziemie kraju są bardzo żyzne, dzięki czemu RPA należy do eksporterów wytwarzanej żywności
- w popkulturze RPA kojarzy się z trzema rzeczami - Nelsonem Mandelą, zespołem Die Antwoord oraz filmem "Dystrykt 9". Marzy mi się, żeby kraj był jeszcze kojarzony z fantastyczną artystką, Alice Phoebe Lou
- Europejczycy odkryli tereny RPA (a dokładniej to Przylądek Dobrej Nadziei) w 1488 roku (wyprawa Portugalczyka Bartolomeu Diasa)
Ostatnia aktualizacja: 31.10.2020