Bośnia i Hercegowina - przewodnik turystyczny

Piękne widoki to znak rozpoznawczy Bośni i Hercegowiny.

Bośnia i Hercegowina to młode, powstałe w 1992 roku (po rozpadzie Jugosławii) państwo federacyjne. Większość kraju jest niesamowicie górzysta, malownicza i różnorodna. Zwłaszcza pod względem mieszkańców. To kraj w którym mieszają się 3 religie (prawosławie, islam i katolicyzm) oraz 3 narodowości (Boszniaków, Serbów i Chorwatów). Poznajcie lepiej Bośnię i Hercegowinę!

Najważniejsze miasta:
(kliknij na zdjęcie aby przejść do przewodnika po mieście)

BiH - informacje ogólne i rąbek historii

W starożytności znaczną część Bałkanów zamieszkiwały serbskie plemiona, którymi z czasem zaczęła rządzić jedna dynastia, która następnie podzieliła się na mniejsze państwa. Pod koniec XII wieku nastąpiło ponowne zjednoczenie plemion serbskich, które przez następne 200 lat stały się lokalną potęgą. Śmierć Cara Serbii i wygaszenie jego dynastii spowodowało rozpad państwa pod koniec XIV wieku. Ponownie skupiono się na małych państewkach. Skorzystali na tym Turcy, którzy podbili Serbię kilkanaście lat później. Przez najbliższe wieki większość Bałkanów należała do Turcji.

Podczas I wojny światowej i upadku Imperium Osmańskiego, lokalne społeczności bały się inkorporacji przez swoich większych sąsiadów, dlatego postanowiono utworzyć wspólne państwo. 1 grudnia 1918 roku proklamowano powstanie Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS). Jego mieszkańcy mieli problem z ustaleniem systemu państwa - Serbowie chcieli państwa centralnego, natomiast Chorwaci i Słoweńcy federacji. W 1929 w królestwie dokonano przewrotu, zmieniono jego nazwę na Jugosławię i po dyktatorsku zaczęto centralizować. Państwo najechali Niemcy w trakcie II wojny światowej. Jugosławia upadła. Po wojnie trafiła pod skrzydła ZSRR. Dyktatorskie rządy Tito tłumiły wszystkie dążenia ku separacji. Po upadku komunizmu wszystkie kraje poza Serbią i Czarnogórą chciały niepodległości. Serbia zapowiedziała, że w przypadku odłączenia się Chorwacji oraz Bośni i Hercegowiny Serbia odbierze im tereny, na których znajduje się mniejszość Serbska. Bośnia ogłosiła niepodległość 1 marca 1992 roku. Chwilę później wybuchła wojna domowa, która trwała do 1995 roku. Był to najkrwawszy konflikt od czasu zakończenia II wojny światowej. Wszystkie jego strony dopuszczały się zbrodni wojennych, dochodziło do aktów ludobójstwa, a spośród 100-200 tysięcy zabitych zaledwie 4 tysiące osób było żołnierzami. Wojna zakończyła się ustaleniem wspólnego parlamentu oraz luźnym modelem państwa federacyjnego w którym każdy podmiot ma dużą autonomię.

Dzisiejsza Bośnia i Hecegowina wraca powolnie do normalności. Mimo że wojna zakończyła się dawno temu, do tej pory w miastach można spotkać ostrzelane budynki i zawalone kamienice. Do kraju wciąż wracają uchodźcy wojenni, a samo państwo otrzymuje pomoc zagraniczną. Niezależnie od tego, Bośnia i Hercegowina jest niesamowitym miejscem na urlop czy wakacje. To wspaniałe zabytki, piękne miasta z bogatą historią, niskie ceny oraz wspaniała kuchnia.

Informacje praktyczne

- Bośnia i Hercegowina podzielona jest administracyjnie na dwie części: Federację Bośni i Hercegowiny oraz Republikę Serbską; Bośnia i Hercegowina znajduje się w centrum i na zachodzie kraju, Republika Serbska na północy i na południowym-wschodzie; Bośnia znajduje się w centrum państwa, największym miastem Bośni jest Sarajewo; Hercegowina znajduje się na południu kraju, największym miastem Hercegowiny jest Mostar

- Bośnia jest bardzo tanim krajem pod względem żywności. Ceny jedzenia w restauracji potrafią być o połowę niższe niż w Polsce

Warunki wjazdu

Bośnia i Hercegowina nie należy do Unii Europejskiej, jednak do kraju możemy wjechać z ważnym paszportem lub dowodem osobistym i przebywać na terenie kraju do 90 dni od daty wjazdu.

Znajomość języka angielskiego

Językami urzędowymi w Bośni i Hercegowinie jest bośniacki, chorwacki i serbski. Język angielski jest nauczany w szkołach powszechnych, dzięki czemu znaczna część młodych ludzi potrafi się porozumiewać po angielsku.

Gotówka i bankomaty

Walutą w Bośni i Hercegowinie jest marka zamienna (BAM), która wprowadzona została w 1998 i związana sztywnym kursem 1:1 z marką niemiecką. Po wprowadzeniu w Niemczech euro, ustalono sztywny kurs 1 BAM = 1,96 EUR. 1 marka zamienna dzieli się na 100 fenigów. Bankomaty powszechnie dostępne, nie ma problemów z polskimi kartami płatniczymi. Płatność kartą w większości miejsc, trochę gorzej na prowincji. Revolut w Bośni i Hercegowinie działa bez żadnych problemów, korzystaliśmy z niego wielokrotnie.

Bezpieczeństwo

Bośnia i Hercegowina jest dla turysty bezpiecznym krajem. Wskaźniki przestępczości nie są wyższe niż w okolicznych państwach. Jeżeli zboczymy mocno z turystycznych szlaków, problemem mogą być miny - w kraju wciąż jest wiele nierozminowanych pól, które są pozostałością po zakończonej w latach 90. wojnie domowej. W kraju wciąż, nawet w głównych miastach, można zobaczyć budynki zniszczone przez wojnę. Część osób opuszczając podczas wojny swój dom zaminowywała go, dlatego w Bośni odradza się eksplorację pustostanów.

Jak dolecieć

Jak najtaniej dostać się do Bośni i Hercegowiny?

Do Bośni i Hercegowiny nie dolecimy z Polski tanimi liniami. Osoby mieszkające na zachodzie kraju powinny pomyśleć nad lotem z Berlina (Wizzair) do bośniackiego Tuzla (cena zaczyna się od 50 EUR za lot w dwie strony). Pozostali mogą pomyśleć nad lotem do Tuzla z przesiadką, np. polecieć tanimi liniami do Frankfurtu albo Eindhoven i stamtąd polecieć do Tuzla. Łączny koszt za wszystkie loty powinien wynieść 240-400 PLN.

Inną możliwością dotarcia do Bośni i Hercegowiny jest lot z Warszawy do chorwackiego Splitu (Wizzair z Warszawy).  Ze Splitu dojedziemy do Sarajewa w 6h za cenę od 42 EUR za kurs w dwie strony (Linie Craotia Bus, www.croatiabus.hr).

Transport wewnątrz kraju

Transport wewnątrz Bośni i Hercegowiny. Na zdjęciu droga w Tuzla.

Bośnia i Hercegowina to słabo rozwinięty kraj górzysty, podróżowanie po kraju wcale nie jest takie łatwe i komfortowe. Nie ma lotów wewnątrz państwa, drogi są słabej jakości, a połączeń kolejowych i autobusowych jest dość mało.

Loty wewnątrz kraju

Loty i lotniska w Bośni i Hercegowinie.

W Bośni i Hercegowinie nie ma lotów wewnątrz kraju. Sieć połączeń międzynarodowych jest mała. W BiH znajdują się 3 międzynarodowe lotniska – w Sarajewie, Tuzli i Mostarze. O jakości usług lotniczych i około lotniczych w Bośni niech świadczy fakt, że do głównego lotniska kraju, Sarajevo Airport, nie kursuje komunikacja miejska, jedynym sposobem transportu jest taksówka.

Narodowe linie lotnicze, B&H Airlines, upadły w połowie 2015 roku.

Drogi i przepisy drogowe

Transport drogowy to problem w Bośni i Hercegowinie.

Sieć dróg jest słabo rozbudowana. Bośnia i Hercegowina jest bardzo górzystym krajem, a w dodatku dość biednym, co przekłada się na to, że władze kraju mają problem z dobrym połączeniem drogowym kraju. Większość dróg nie jest oświetlona. Oświetlone nie są również tunele. Warto pamiętać, że w kraju była niedawno wojna, przez co na terenie kraju znajdują się tereny na których mogą występować miny. Takie miejsca oznaczane są tabliczkami "Paži Mine", zatrzymując się przy drogach nie wchodźmy do lasu.

Stacji benzynowych jest dużo mniej niż w Polsce. Występują na nich różne ceny i jakość sprzedawanego paliwa. Zaleca się korzystanie z dużych stacji, jak chociażby INA lub Gazprom. W chwili pisania tego artykułu cena za benzynę wynosiła 1,76 BAM (3,9 PLN, E95) i 1,69 BAM (3,75 PLN, diesel).

Jedyna autostrada w Bośni i Hercegowinie to 47km odcinek między Sarajewem a Zenicą. Autostrada jest płatna, przejazd nią kosztuje około 9 PLN.

Międzynarodowe prawo jazdy nie jest wymagane. Dopuszczalna ilość alkoholu we krwi kierowcy wynosi 0,5 promila. Dopuszczalne prędkości: 130km/h na autostradach, 80km/h na terenie niezabudowanym i 50km/h w strefie zabudowanej. Należy pamiętać, że w BiH znaki zakazu i ograniczenia prędkości nie kasują się za skrzyżowaniem.

jeżeli chcemy do Bośni i Hercegowiny wjechać własnym samochodem, musimy posiadać zieloną kartę

Busy i autokary

Autokarem po Bośni i Hercegowinie.

Głównym dworcem Bośni i Hercegowiny jest Autobuska Stanica w Sarajewie. Lista dworców autobusowych w BiH i rozkład jazdy dostępny jest na stronie www.autobusni-kolodvor.com.

Kolej

Informacje o pociągach w Bośni i Hercegowinie.

Sieć kolejowa w Bośni ze względu na ukształtowanie terenu jest bardzo słabo rozwinięta. Część kolei nie została wyremontowana od czasów uszkodzenia ich w trakcie trwania niedawnej wojny. Na terenie Bośni i Hercegowiny działają dwaj przewoźnicy:

ŽELJEZNICE FEDERACIJE BOSNE I HERCEGOVINE (www.zfbh.ba, mapa połączeń), bośniackie koleje obsługujące następujące połączenia krajowe:
Sarajewo - Capljina
Sarajewo - Zenica
Maglaj - Zenica
Konic - Sarajewo
Kakanj – Sarajewo
Tuzla – Doboj

ŽELJEZNICE REPUBLIKE SRPSKE (www.zrs-rs.com), koleje poruszające się pod Republice Serbskiej, obsługujące następujące połączenia krajowe:
Tuzla - Doboj (razem z ZFBH)
Doboj - Banja Luka
Šamac - Modriča – Doboj

Kuchnia bośniacka

Dowiedz się więcej o kuchni bośniackiej. Na zdjęciu tradycyjnie podawana kawa.

Kuchnia Bośniacka przypomina typową kuchnie bałkańską, mieszankę występujących w tym regionie wpływów. To kraj, w którym najbardziej na Bałkanach wdarł się wpływ turecki. Pisząc w ogromnym skrócie, kuchnia Bośni oparta jest na różnych rodzajach mięsa, przepysznej kawie i rakii oraz tureckich słodkościach. Jedną z najpopularniejszych potraw jest cevapi, czyli znane, bałkańskie cevapcici, podawane najczęściej w picie i z sosem ajvar (pasta z papryki i bakłażanu). Równie popularna jest pljeskavica (kotlet, przeważnie z kilku mieszanych mięs, czasem z serem), sałatka szopska (warzywa z bardzo dużą ilością słynnego, bałkańskiego sera) oraz burek (ciasto nadziewane mięsem, serem lub warzywami, bardzo popularna przekąska do kupienia na każdym kroku).

Ciekawostki

Ciekawostki dotyczące Bośni i Hercegowiny.

- Bośnia i Hercegowina posiada dostęp do morza, jedyny kurort w BiH to Neum nad Morzem Adriatyckim. Wybrzeże na odcinku Bośni i Hercegowiny ma zaledwie 17 km
- Kraj składa się z dwóch części składowych - Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej. Na małym obszarze obydwu terenów leży Dystrykt Bryczko - zdemilitaryzowana strefa, która jeszcze do niedawna (do 31 sierpnia 2012 roku) znajdowała się pod międzynarodową kontrolą
- W BiH często mówi się o chęci oddzielenia się od państwa Republiki Serbskiej i proklamowania przez nią niepodległości lub przyłączenia się do Serbii
- w 1992 roku, po rozpadzie Jugosławii i proklamowaniu niepodległości przez Bośnię i Hercegowinę, w kraju wybuchła wojna domowa. Na nowopowstały kraj ruszyła armia Jugosłowiańska, która nie chciała dopuścić do wyjścia BiH z granic Jugosławii. Rozpoczęły się walki. Chwilę później zamieszkujący BiH bośniaccy Serbowie ogłaszają utworzenie własnej republiki, włączając się do konfliktu. Wojna trwała 3 lata i była najbardziej krwawym konfliktem w Europie po zakończeniu II wojny światowej. Każda ze stron w trakcie trwania działań wojennych prowadziła czystki etniczne na opanowanych przez siebie terenach

Przydatne linki

Dowiedz się więcej o Bośni i Hercegowinie.

www.ambasadabih.pl - ambasada BiH w Polsce, sporo informacji o kraju i atrakcjach Bośni

Ostatnia aktualizacja: 24.10.2020