Kambodża - przewodnik turystyczny

---

Kambodża znajduje się na Półwyspie Indochińskim. Graniczy z Tajlandią, Laosem i Wietnamem. Wszystkim kojarzy się z kompleksem Angkor oraz Czerwonymi Khmerami, którzy zakatowali ponad 1/4 społeczeństwa. To piękny i biedny kraj, który warto odwiedzić. Miejmy jednak w pamięci, że w większości przypadków turysta jest tutaj postrzegany wyłącznie jako biały z portfelem.

Najważniejsze miasta:
(kliknij na zdjęcie aby przejść do przewodnika po mieście)

Kambodża - informacje ogólne i rąbek historii

Populacja	około 16,7 miliona
Stolica	Phnom Penh
Strefa czasowa	UTC + 7 (12:00 w Polsce = 18:00 w Kambodży)
Waluta	riel kambodżański (KHR) 1000 KHR = 1,05 PLN 1 USD - 4110 KHR 1 EUR = 4465 KHR (31.01.2023)
Język	khmerski
Główne miasta	Phnom Penh, Battambang, Siem Reap, Sihanoukville, Prey Veng, Kampong Cham, Ta Khmau, Pursat, Kampong Speu, Takeo

Początki państwa sięgają I wieku n.e., kiedy na terenach Kambodży powstało państwo Funan. W VI wieku państwo zostało podbite przez podległe sobie księstwo Czenla. Zjednoczone Królestwo Khmerów powstało natomiast w IX wieku. Czasy świetności Imperium Khmerów miały miejsce w IX-XIII wieku. W XII wieku wybudowano Angkor Wat, który jest największym zabytkiem religijnym świata. Terytorium Imperium rozciągało się na tereny dzisiejszej Tajlandii, Mjanmy, Wietnamu, Malezji i Laosu. W XIV wieku Khmerowie zostali podbici przez Tajów. W XIX wieku tereny całych Indochin zaczęli kolonizować Francuzi. W 1887 władali już wszystkimi królestwami w regionie wobec czego utworzyli Indochiny Francuskie, na terenach dzisiejszego Wietnamu, Laosu i Kambodży.

Niepodległość Kambodży, podobnie jak i Wietnamu oraz Laosu nadeszła dzięki partyzanckiej wojnie Wietnamczyków z okupantem, która zaczęła się w 1946 roku. Walki rozbudziły w Khmerach żądze odzyskania niepodległości i spowodowali, że oni również chwycili za broń. W 1954 roku Francuzi wycofali się z Indochin, a rok później uznano niepodległość Kambodży. Nikt nie przypuszczał, że najgorsze dopiero nadchodzi... Rządy w niepodległym kraju objął król, który widząc popularność komunizmu w regionie nakazał rozprawienie się z lewicą w Kambodży (mimo że sam miał takie same poglądy). Brutalne i krwawe wymordowanie lewicowych aktywistów i ich zwolenników spowodowało powstanie partyzantki, która nazwała się Czerwonymi Khmerami. W kraju ogłoszono stan wojenny, a niedługo później dokonano przewrotu - w 1975 roku Czerwoni Khmerzy doszli do władzy. Ich przywódca, Pol Pot, zaczął realizować swoją wizję państwa. Kambodżę dotknęła najostrzejsza, znana historii, forma komunizmu. Czerwoni Khmerzy, rządzący w latach 1975-1979 planowali stworzyć rolnicze państwo, w którym ludność jest równa, nie ma pieniądza, inteligencji itp. W wyniku zbrodniczych działań Czerwonych Khmerów, w Kambodży wymordowano i zamęczono, wg. szacunków, ponad 2 mln osób, co w tamtych latach równało się ponad 1/4 populacji całego kraju. Mordowano za takie rzeczy, jak posiadanie okularów, butów czy brak brudnych rąk, co uznawano na dowód na to, że nie pracowało się w polu. Reżim obalili Wietnamczycy. Nowe, prowietnamskie władze prowadziły przez lata walkę z Khmerami, których opłacało CIA i Tajlandia.

Dopiero w 1989 roku Wietnam wycofał się z Kambodży, a w 1993 roku przeprowadzono wolne wybory. Kambodża znów stała się królestwem. Od tego czasu państwo odbudowuje się. Mimo że jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie, z rok na rok jest coraz lepiej, w ostatnim dziesięcioleciu PKB na mieszkańca zwiększyło się dwukrotnie. Duża w tym zasługa turystyki - słynne na cały świat zabytki sprowadzają do Kambodży ponad 6 milionów turystów każdego roku. Turystyka jest zresztą jednym z trzech filarów rozwoju nowej Kambodży. Drugim filarem jest przemysł włókienniczy, a trzecim budowa dróg i infrastruktury transportowej.

Informacje praktyczne

- zalecane szczepienia w Kambodży: tężec i polio - więcej w artykule Kambodża - szczepienia

Wiza do Kambodży

---

Obywatele RP chcący udać się do Kambodży, zobowiązani są do posiadania wizy.

Wiza do Kambodży dostępna jest na lotniskach oraz na przejściach granicznych (wiza 30 dniowa, jednokrotnego wstępu, koszt 30 USD). Musimy mieć przy sobie dwie fotografie paszportowe.

Można ubiegać się o wizę przez internet (e-visa) - pod adresem www.evisa.gov.kh. Należy pamiętać, że podany powyżej adres jest jedynym prawdziwym adresem związanym z e-wizą do Kambodży. Istnieje wiele serwisów podających się za oficjalne serwisy wizowe Kambodży. Tylko evisa.gov.kh jest prawdziwym serwisem. Koszt e-wizy to 30 USD + 7 USD opłaty manipulacyjnej.

Starając się o wizę na lądowych przejściach granicznych, bądźmy pewni, że przyjdzie nam zapłacić kilka dolarów łapówki (nazywanej różnymi eufemizmami, np. opłatą graniczną, opłatą leczniczą itp.).

Język i znajomość języka angielskiego

W Kambodży mówi się po khmersku. W turystycznych miejscowościach i atrakcjach znaki przeważnie są w napisach po khmersku i angielsku. Język angielski jest znany przez znaczną część mieszkańców. Po angielsku przeważnie dogadasz się na bazarze, w hostelu czy w sklepie - jest to jednak wyłącznie język podstawowy, pozwalający na targowanie się, kupienie konkretnego produktu, biletu lub wynajęcie pokoju. Ciężej jest znaleźć osoby mówiące biegle po angielsku.

Gotówka i bankomaty

Walutą Kambodży jest riel. Walutę można wymieniać w kantorach, które są powszechnie spotykane, nawet w mniejszych miasteczkach. Walutę wymieniają również niektóre banki. Amerykańskie dolary są powszechnym środkiem płatniczym w Kambodży. W większych miastach, np. Siem Reap może się zdarzyć, że sprzedawcy nie przyjmą od nas lokalnej waluty, domagając się dolarów. Rieli używa się zazwyczaj do drobnych zakupów, na przykład na bazarze lub do zapłacenia za jedzenie na przydrożnym straganie. Bardzo często w sklepach znajduje się informacja, jak przeliczany jest dolar, zazwyczaj 1 USD = 4000 rieli, chociaż zdarza się, że przelicznik może być jeszcze gorszy. Ze względu na wzmocnienie krajowej waluty coraz częściej zdarza się, że sprzedawcy będą chcieli od Ciebie dolary wyłącznie wtedy, kiedy przyjdzie Ci zapłacić więcej niż 5 USD.

Nikt nie będzie chciał przyjąć od Ciebie uszkodzonych, podartych, przetartych lub popisanych banknotów. Zazwyczaj nawet malutkie rozdarcie banknotu sprawi, że nikt go od Ciebie nie weźmie.

Bankomaty są powszechnie dostępne, nie mieliśmy problemów z polską kartą. Revolut w Kambodży działa bez problemów. Każdy bankomat pobiera prowizję za wypłacenie pieniędzy, która wynosi minimum 5 USD. Płatność kartą możliwa tylko w dobrej jakości miejscach noclegowych i dużych sklepach, chociaż pod tym względem sytuacja szybko się rozwija. Od 2018 roku kartą można płacić za wstęp do niektórych głównych atrakcji Kambodży, np. do kompleksu Angkor.

Telefon w Kambodży i dostęp do internetu

Od kilkunastu lat Kambodża przeżywa ogromny postęp w dziedzinie dostępności do telefonów komórkowych i internetu. Z góry możemy założyć, że zasięg telefoniczny oraz internet 3G/4G będzie we wszystkich miastach, nawet tych mniejszych. Prócz tego zasięg znajdziemy nawet na odludziach oraz w wielu małych wioskach. Kambodża systematycznei pokrywa się zasięgiem.

Wifi jest dużo bardziej popularne niż w Polsce. Własną sieć wifi posiada większość miejsc noclegowych, sklepów i restauracji. Nawet stragany uliczne potrafią posiadać własne wifi dla klientów!

Cellcard, Mobitel i Smart to trzy największe firmy telefoniczne w Kambodży. Konkurencja między nimi jest bardzo duża, dzięki czemu turysta może kupić kartę sim na naprawdę świetych warunkach. Prepaidowe karty SIM są powszechnie dostępne, turysta nie będzie mieć problemu z ich zakupem i aktywacją (aby kupić kartę, należy okazać paszport). W chwili pisania tego tekstu (lipiec 2023), najlepszą ofertę prepaid sim posiada Cellcard:

• 10 000 KHR (około 10 PLN) za nielimitowaną ilość połączeń i 12 GB danych na 7 dni
• 20 000 KHR (około 20 PLN) za nielimitowaną ilość połączeń i 30 GB danych na 35 dni
• 40 000 KHR (około 40 PLN) za nielimitowaną ilość połączeń i 70 GB danych na 35 dni

Bezpieczeństwo

Problemem dużych miast Kambodży są kieszonkowcy oraz skuterowcy, którzy przejeżdżając obok turysty wyrywają mu z ręki telefon lub zrywają torbę. Niebezpieczne może być również poruszanie się po zmroku. Do Kambodży przyjeżdża każdego roku kilka milionów turystów, przez co niektórzy mieszkańcy szukają tylko okazji od wyciągnięcia od nich gotówki. Regularnie zdarza się sprzedawcą podawać wyższe kwoty za produkty i nie wydawać pełnej reszty.

Zmorą są nieuczciwi kierowcy tuk tuków. Wiele dworców autobusowych w Kambodży znajduje się poza miastem. Do centrum dojedzie się z nich tuk tukiem. Wielu kierowców będzie Ci oferować miejsca noclegowe w znajomych hostelach. Niektórzy z tych kierowców mogą być cwaniakami, które będą nachodzić Cię w hostelu i od których ciężko będzie się uwolnić. Nam coś takiego zdarzyło się w Phnom Penh, zainteresowanych odsyłam do naszej relacji z Kambodży.

Jak dolecieć do Kambodży

---

Do Kambodży promocje lotnicze z Europy praktycznie się nie zdarzają. Oznacza to, że lot do Kambodży powinniśmy zaplanować na dwa kroki - lot do Azji i z Azji lot do Kambodży.

Do Kambodży najlepiej i najtaniej jest dostać się z Tajlandii, do której bardzo często pojawiają się promocje z Europy (1200 - 1500 PLN). Z Bangkoku, liniami Air Asia można lecieć do Phnom Penh lub Siem Reap (lot + powrót) za 100 USD.

Transport wewnątrz Kambodży

---

Jedynym sensownym sposobem transportu w Kambodży, jest transport ruchem drogowym. Kolej powoli się odradza, a loty między miastami w Kambodży są bardzo drogie. Nastaw się na to, że Kambodżę będziesz zwiedzać autokarami.

Drogi w Kambodży

---

W Kambodży duże miasta połączone są ze sobą siecią przeciętnej jakości dróg. Od kilkunastu lat Kambodża inwestuje ogromne środki w remonty i budowę nowych dróg, dzięki czemu z roku na rok sytuacja drogowa polepsza się. Przed Kambodżą jednak jeszcze długa droga - pod względem stanu dróg Kambodża musi dogonić nawet sąsiedni Laos, który może pochawalić się lepszej jakości drogami.

Lokalni mieszkańcy nie przestrzegają jakichkolwiek zasad ruchu drogowego. Polski MSZ zaleca nie poruszanie się drogami w nocy z powodu dużej ilości pijanych osób na ulicach. A my, jako że zwiedzliśmy Kambodżę bardzo dokładnie, możemy to tylko potwierdzić.

Autobusy i autokary w Kambodży

---

Dobry i tani sposób na poruszanie się po Kambodży. Należy mieć na uwadze, że przejazd często okazuje się dużo dłuższy niż według planów, w dodatku jest mocno zakręcony - normą jest zatrzymywanie się kierowcy w różnych miejscach i robienie przerwy np. 30 min pod restauracją przyjaciela kierowcy, albo pod sklepem znajomego.

Sieć autobusowa rozbita jest na wiele firm, z których niejedna nie ma strony internetowej ani możliwości zakupienia biletu online. Firmy przewozowe nieoficjalnie współpracują ze sobą, przez co normą stają się przypadki zajeżdżania w większych miastach w umówione miejsca i upychanie turystów np. z kilku busów do jednego autokaru.

Najłatwiej jest kupić bilet w miejscu, w którym się nocuje - praktycznie każdy hotel,hostel, czy GH posiada rozpiskę wszystkich busów i na recepcji można kupić bilet. Przy takim kupowaniu biletu, często w cenę wliczony jest transport na dworzec, warto o to zapytać. Bilety można również kupić na bus station. Scentralizowane bus station posiada praktycznie każde miasto, z wyjątkiem Phnom Penh, które posiada ich kilka (z czego największy, Phnom Penh Sorya Transport - jest obok Phsar Thmey (Central Market).

Autokary w Kambodży, przykładowe ceny:
Phnom Penh - Siem Reap - od 6,5 USD (315 km, 6-8h jazdy)
Phnom Penh - Sihanoukville - od 5,5 USD (230 km, 4h jazdy)
Phnom Penh - Battambang - od 6 USD (290 km, 6h jazdy)
Siem Reap - Battambang - od 4,5 USD

Na dłuższe trasy (np. Phnom Penh - Siem Reap, Phnom Penh - Sihanoukville) są dostępne nocne przejazdy w autobusach z łóżkami. Ich cena jest niestety wyższa od transportu dziennego.

Przewoźnicy autokarowi w Kambodży:
Giant ibis Transport - www.giantibis.com
Capitol Tours - www.capitolkh.com
Phnom Penh Sorya Transport - www.ppsoryatransport.com
Larryta Express - www.larryta.com
Mekong Express - www.catmekongexpress.com

Jeżeli bilety na podróż autokarem po Kambodży chcesz koniecznie kupić online, wielkim ułatwieniem będzie serwis CamboTicket (www.camboticket.com), gdzie bilety (różnych przewoźników) można kupić z miesięcznym wyprzedzeniem.

Kolej w Kambodży

---

Kolej w Kambodży jest w całkowitej rozsypce. Wszystko zmienia się jednak na coraz lepsze - koncesję na naprawę kambodżańskiej kolei dostała australijska firma, która w 2016 roku uruchomiła pierwszą trasę, nazywając kolej w Kambodży "Toll Royal Railway". Dzisiaj, w 2023 roku sytuacja wygląda dużo lepiej - w Kambodży znajdziemy dwie trasy kolejowe: Phnom Penh - Sihanoukville oraz Phnom Penh - Poipet. Rozbudowany informacje na temat kolei w Kambodży znajdują się w moim artykule: Kolej w Kambodży.

W Kambodży jest originalna atrakcja - norry (nori), nazywane kambodżańskim bambusowym pociągiem. Łączy on Battambang z anonimową wioską w dżungli. Norri stanowi prowizoryczną konstrukcję, jakby drezynę z silnikiem, poruszającą się po torach z prędkością do 50km/h. Przejazd kosztuje 5 USD i trwa około 20 min w jedną stronę. Przystankiem końcowym jest mała, kambodżańska wioska, która de facto zaczęła w całości żyć z turystów przyjeżdżających do nich norri. Spodziewaj się handlu i namawiania do kupienia kawy, herbaty, czy koszulki. Powszechną metodą w wiosce jest próba wymuszenia pieniędzy. Gdy będziesz chciał już wracać norri, zostaniesz poinformowany, że musisz dać napiwek swojemu kierowcy bo inaczej nie ruszy. Często ta sytuacja zakończy się awanturą, kierowca ruszy jednak bez napiwku. Więcej informacji w artykule, do którego linka podałem powyżej.

Loty wewnątrz Kambodży

---

Obecnie wewnątrz Kambodży można latać między Phnom Penh, Siem Reap i Sihanouk. Krajowym przewoźnikiem jest Cambodia Angkor Air (www.cambodiaangkorair.com). Ceny są wysokie, dlatego nie opłaca się podróżować po Kambodży samolotami.

Kuchnia Kambodży

---

Kuchnia kambodżańska jest ciekawym punktem na kulinarnej mapie świata. Pełnymi garściami czerpie z kuchni otaczających jej krajów, jest zarazem odmienna i oryginalna. W odróżnieniu od kuchni państw ościennych, kuchnia w Kambodży jest dużo łagodniejsza. Opiera się na ryżu i mocnych sosach, z czego najpopularniejszym jest prahok - pasta rybna.

Kambodża to raj dla osób chcących skosztować "dziwnych rzeczy". Znajdziemy tutaj pieczone tarantule, dziesiątki jadalnych owadów, psie mięso oraz pong tea khon - jajka z zarodkiem.

W Kambodży warto spróbować owoców - najciekawsze to mangosten, rambutan i durian.

Kambodża - ciekawostki

---

- Kambodża staje się powoli turystycznym gigantem - w 2004 roku odwiedził ją milion turystów, w 2019 roku było to już 6,6 miliona turystów; po pandemicznym zamknięciu kraju Kambodża szybko wraca do swojej pozycji
- uznaje się, że kompleks Angkor w czasach swojej świetności (XVII-XVIII wiek) był największym miastem na świecie - prawdopodobnie zamieszkiwało go ponad milion osób

Kambodża - przydatne linki

---

- www.tourismcambodia.com - oficjalna, turystyczna strona Kambodży (ENG)

- www.cambodia-airports.aero - lotniska w Kambodży (ENG)

Angkor - zwiedzanie kompleksu - poradnik

- nasza relacja z Kambodży

- Kolej w Kambodży

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2023

---