Indie - przewodnik turystyczny
Indie można pokochać albo znienawidzić.
Indie to kraj niezwykły. Brudny i zatłoczony, przepełniony skrajnym ubóstwem i chaosem. Indie to miejsce, gdzie smród krowich odchodów miesza się z aromatami przypraw i zapachem kadzideł, a wszechobecny dźwięk klaksonów i niezliczonych tłumów staje się z czasem melodią dla zmysłów. To miejsce, które otwiera oczy i uświadamia, jak wielkie szczęście mamy w życiu i jak wiele wdzięczności powinniśmy mieć do świata, za to, kim jesteśmy i czego w życiu doświadczyliśmy. To jedna wielka mieszkanka kultur, kolorów, smaków i zapachów, którą albo się pokocha, albo znienawidzi.
Najważniejsze miasta:
(kliknij na zdjęcie aby przejść do przewodnika po mieście)
INDIE - SPIS TREŚCI
Indie - informacje ogólne i rąbek historii
| Populacja | około 1,4 miliarda |
|---|---|
| Stolica | New Delhi |
| Strefa czasowa | UTC/GMT + 5:30 (12:00 w Polsce = 15:30 w Indiach) |
| Waluta | Rupia (INR) 100 INR = 5,24 PLN 1 EUR = 86 INR 1 USD = 73 INR (04.10.2020) |
| Język | hindi |
| Główne miasta | Mumbaj (Bombaj), Delhi, Bangalore, Chennai, Hyderabad, Ahmedabad, Kolkata (Kalkuta), Surat, Pune, Jaipur, Lucknow, Agra, Varanasi |
Pierwsze ślady człowieka w Indiach datuje się na ponad 250 tysięcy lat temu. Pierwsza cywilizacja na tych terenach, cywilizacja doliny indusu istniała od trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Około 1500 roku p.n.e. cywilizacja upadła, prawdopodobnie w skutek zmiany ekosystemu i regularnych najazdów Ariów. W ciągu najbliższych setek lat na Półwyspie Indyjskim pojawiły się aryjskie państewka, które w VI wieku przed naszą erą podbiła Persja. Około 320 roku p.n.e. Ćandragupta Maurja dokonał przewrotu i zjednoczył Indie, które od tego czasu rosły w siłę przez najbliższe wieki.
W 712 roku na Półwyspie pojawił się Islam - wojska arabskie zajęły tereny dzisiejszego Pakistanu i części Iranu. Na Terenie Indii zaczęły istnieć lokalne królestwa. Jedno z nich, znajdujące się na terenach dzisiejszego Afganistanu, postanowiło podporządkować sobie Indie. W 1206 nowe państwo Islamskie sięgało prawie połowie dzisiejszych Indii, a jego władca ogłosił się Sułtanem. Indie, zarówno stare, jak i nowe, ze względu na ogromne rozmiary, dzieliły się na mniejsze królestwa. Na początku XVI wieku podbili je i zjednoczyli Mongołowie. Równocześnie do Indii, za sprawą Vasco da Gama, dopłynęli Europejczycy. O Indie rywalizowała ze sobą Francja oraz Anglicy. Ostatecznie to Anglicy pokonali Francuzów i od połowy XVIII wieku zaczęli zdobywać co raz większe obszary Indii. W 1849 roku Brytyjczycy zdobyli ostatnie terytorium Indii - Państwo Sikhów.
Pod rządami brytyjskimi skupiono się na grabieniu kraju i wynarodowieniu Hindusów, ich religie zastępowano chrześcijaństwem, a języki zastąpiono językiem angielskim. Od samego początku spotykało się to z niepokojem lokalnych społeczności, przez Indie przechodziły fale powstań narodowych. Walka o niepodległość Indii była bardzo długa i spotkała się z wielką ilością ofiar, brutalnie represjonowanych przez Brytyjczyków. W końcu, 15 sierpnia 1947 Indie zyskały niepodległość. Ze względu na napięcia religijne, które prawdopodobnie skończyłyby się wojną domową, Indie postanowiono podzielić na 3 państwa - Indie, muzułmański Pakistan oraz Bangladesz. Podział spowodował przesiedlenia mieszkańców oraz wybuchy wojen oraz pogromów jednych ludności przeciwko drugim. Szacuje się, że w trakcie dzielenia państwa życia straciło około 0,5-2 milionów mieszkańców.
Z czasem sytuacja w Indiach zaczęła się poprawiać, wprowadzono szereg reform, a państwo zaczęło iść do przodu. W chwili obecnej Indie są największą demokracją świata oraz 3 największą gospodarką pod względem parytetu siły nabywczej.
Informacje praktyczne
- Indie to tani kraj, pamiętajmy jednak o targowaniu się.
- na indyjskich drogach panuje zasada silniejszego. Przepisy drogowe nie są przestrzegane - odradzamy wynajem auta, chyba, że jesteś wprawionym kierowcą
- W Indiach na każdym kroku będziemy zaczepiani przez bezdomne dzieci, proszące nas o pieniądze - nie wolno im nic dawać!
- w Indiach kręcenie głową z prawa na lewo oznacza "tak"
- Hindusi to bardzo biedni ludzie - nie zmienisz tego, ale możesz uczynić trochę dobroci - dawaj napiwki! Dla Ciebie 50 rupii to 2,5 PLN, a dla Hindusów sporo pieniędzy!
- publiczne okazywanie sobie uczuć jest w Indiach źle odbierane; dla przykładu, jeszcze do niedawna całowanie się w Indiach, było postrzegane jako część seksu. Mimo że czas idzie do przodu i młodzi Hindusi są bardziej liberalni, publiczne całowanie może być gorszące dla osób starszych
- wodę należy pić tylko i wyłącznie z butelki, uważać trzeba także na jedzenie niewiadomego pochodzenia sprzedawane na ulicy - stołujmy się tam, gdzie jedzą miejscowi, daje to względną gwarancję, że jedzenie jest tam dobre i się nie zatrujemy
- w niektórych miejscach np. na brzegach Gangesu zabronione jest spożywanie alkoholu
- w Indiach nie ma obowiązkowych szczepień, ale zalecane jest szczepienie na dur brzuszny, WZW A+B, wściekliznę i inne. Więcej informacji w artykule Indie - zalecane szczepienia
Wiza do Indii
Wiza do Indii jest wymagana, jej koszt zaczyna się od 232zł.
Co ciekawe, wizy do Indii nie uzyska się w Ambasadzie Indyjskiej, ale w działającej na jej zezwoleniu firmie BLS International Visa Services Poland. Podstawowa cena za turystyczną wizę do Indii to 258,50 PLN, a do wyboru mamy wizę 1-, dwu- lub wielokrotnego wjazdu, jednak, z doświadczenia wiem, że niezależnie od tego, o jaką wizę będziemy się ubiegać, otrzymamy wizę wielokrotnego wjazdu na 90 dni. Więcej o wizach do Indii w osobnym artykule: wiza do Indii.
Od sierpnia 2015 roku Polacy mogą ubiegać się o wizę (e-Tourist Visa). Tym oto sposobem wszystko możemy załatwić poprzez internet (złożenie wniosku, wgranie skanu zdjęcia i pierwszej strony paszportu, opłata za wizę), promesę wizową otrzymujemy w wiadomości e-mail, drukujemy ją i zabieramy ze sobą w podróż. E-Tourist Visa jest wizą 30-dniową 1-krotnego wjazdu. Kosztuje 60 USD. Więcej informacji oraz możliwość złożenia wniosku o e-wizę: www.indianvisaonline.gov.in
Znajomość języka angielskiego
Język angielski jest obok hindi drugim językiem urzędowym w Indiach. Powszechna znajomość języka angielskiego w Indiach jest jednak mitem. Według badań 12% Hindusów mówi po angielsku. Mimo że jest to panad 100 milionów osób, szansa, że trafisz na jedną z nich, jest mała. No, chyba, że jesteś w Indiach w celach biznesowych, albo śpisz w wysokiej jakości hotelach. Przeciętnemu turyście ciężko spotkać osoby mówiące po angielsku, nawet w hotelach i hostelach, dworcach czy miejscach turystycznych.
Bankomaty i gotówka
W większych i mniejszych miastach nie będziemy mieli problemu ze znalezieniem bankomatów i kantorów. Większość z nich pobiera opłatę za wymianę/wypłatę wynoszącą 200 RS (około 10 PLN). Niestety coraz więcej banków podnosi opłatę. W chwili obecnej bankiem, który nie pobiera żadnej opłaty za wypłatę pieniędzy z bankomatu jest State Bank of India - największy bank w kraju. W Indiach prawnie wymagane jest, aby bank przed transakcją informował na ekranie bankomatu, jak wysoka jest stawka za obsługę. Klient musi ją zaakceptować. W ten sposób przed dokonaniem transakcji będziesz wiedzieć, ile bankomat za nią policzy.
Pieniądze można wymieniać w kantorach. Zachowujmy pokwitowania potwierdzające naszą wymianę - może się zdarzyć, że w hotelu lub innym miejscu poproszą nas o pokazanie świstka, nim przyjmą od nas pieniądze.
Płatność kartą możliwa w dużych miastach, na prowincji i w rodzinnych sklepach prawdopodobnie nie będzie takiej możliwości.
W 2016 roku banknoty 500 RS, 1000 RS i 2000 RS zostały zdenominowane i zastąpione nowymi banknotami. Zmiana spowodowana była tym, że banknoty te były bardzo często podrabiane. Nowe mają więcej zabezpieczeń. Starym wzorem nie można już płacić, został wycofany z obiegu. Uważaj, żeby podczas wymiany pieniędzy lub otrzymywania reszty nikt nie wcisnął Ci starych banknotów.
Bezpieczeństwo w Indiach
W Indiach uważaj na złodziei! W Indiach bardzo łatwo paść ofiarą oszustwa czy wyłudzenia. Nie ufaj miejscowym, którzy w większości zagadują do Ciebie mając nieczyste intencje, uważaj na kieszonkowców i złodziei poruszających się na skuterach. Jeśli masz torebkę, torbę lub aparat fotograficzny na ramieniu, noś go od strony domów, a nie od strony ulicy. Uważaj również na bezpańskie psy i koty, których na ulicach może być naprawdę dużo.
Telefon w Indiach
Za cenę około 500 RS (około 26 PLN) można kupić karty prepaid SIM. Cena za internet to dla przykładu 500 RS za 2GB danych (Airtel). Zarejestrowanie karty jest problematyczne. Aby aktywować kartę SIM musimy dać kopię głównej strony swojego paszportu oraz ksero naszej wizy. Chcąc kupić i zarejestrować kartę SIM zrób to najlepiej w firmowych, oficjalnych salonach. Może się zdarzyć, że obsługa nie będzie wiedziała, jak Cię zarejestrować, przez co będą Cię zbywać, udaj się wtedy do innego salonu.
Oferty różnią się w zależności od stanów Indii. I może się zdarzyć, że karta SIM będzie działać wyłącznie w stanie, w którym ją kupiłeś - jadąc do innego stanu, będzie się zachowywać, jakbyś był zagranicą. Warto o wszystkie szczegóły dopytać na miejscu.
Jak dolecieć do Indii
Indie są bardzo dużym krajem, wobec czego najpierw zdecyduj, od którego miasta chcesz rozpocząć zwiedzanie Indii. Przejdź na górę artykułu, masz tam przewodniki po miastach w Indiach. W każdym z nich znajdziesz dokładny opis, jak dolecieć do poszczególnego miasta Indii.
Transport wewnątrz Indii
Możliwości podróżowania w Indiach jest bardzo wiele, jednak niewiele z nich można opisać jako punktualne. Planując podróż po Indiach zawsze trzeba zostawić sobie dość duży margines czasu w razie spóźnienia lub odwołania pociągu/samolotu/autobusu, co zresztą nie jest rzadkim zjawiskiem. Warto dodać, że pod względem punktualności, z roku na rok jest w Indiach coraz lepiej.
Indie pod względem powierzchni są jednym z największych krajów na świecie (7 miejsce), przez co często dużym utrudnieniem w podróżowaniu są duże odległości. Loty są najwygodniejszą i najszybszą formą transportu, jednak w transporcie w Indiach nic nie równa się przygodzie, jaką jest podróż pociągiem na dużych trasach!
Loty wewnątrz Indii
Loty i lotniska w Indiach.
W Indiach znajdziemy kilkadziesiąt lotnisk, z czego ponad 10 jest lotniskami międzynarodowymi. Z powodu ogromnej populacji i dużych odległości, loty wewnątrz Indii są bardzo popularne. Samych krajowych tanich linii lotniczych istnieje aż 5. Nie jest problemem znalezienie tanich lotów.
Linie lotnicze w Indiach:
Air India (www.airindia.com) - indyjskie narodowe linie lotnicze. Pomijając mniejsze czynniki, główne kryteria od których zależy cena biletu to czas rezerwacji. Wyszukiwarka na stronie posiada wbudowane trzy taryfy: powyżej 60 dni przed odlotem (bilety są wtedy najtańsze), 14 dni przed odlotem i 7 dni przed odlotem. Sieć posiada również Air India Express (www.airindiaexpress.in) robiące za tanie linie lotnicze. Sieć oferuje w większości loty międzynarodowe, lotów wewnątrz Indii posiada tylko kilka.
Go Air (www.goair.in) - jedne z indyjskich tanich linii lotniczych. Początkowa taryfa to dla większości lotów 982 INR - stawkę wyjątkowo ciężko "trafić". Co ciekawe, podczas kupowania biletów i płatności kartą kredytową, będziemy musieli podać m.in. pin do niej - nie róbmy tego, wpiszmy byle jaki kod.
IndiGo Airlines (www.goindigo.in) - kolejny indyjski tani przewoźnik.
Jet Airways (www.jetairways.com) - kolejny indyjski tani przewoźnik. W 2014 roku Jet Airways wchłonął iine tanie linie lotnicze - JetLite,
SpiceJet (www.spicejet.com) - tani przewoźnik.
Air Asia (www.airasia.com) - azjatycki gigant, tanie linie lotnicze poruszające się po większości krajów Azji.
| LOTY WEWNĄTRZ INDII - PRZYKŁADOWE TRASY I CENY (1000 INR = 58,8 PLN wg kursu z dnia 15.10.2016r.) | ||||||
| Trasa: | Air India | Go Air | IndiGo | Jet Airways | SpiceJet | Air Asia |
| Mumbai - Delhi | 2520 INR | 2151 INR | 2180 INR | 2280 INR | 3225 INR | - |
| Mumbai - Bangalore | 2050 INR | 1927 INR | 1650 INR | - | 1939 INR | - |
| Mumbai - Agra | - | - | - | - | - | - |
| Mumbai - Varanasi | 2750 INR | - | 3200 INR | 2280 INR | 2997 INR | - |
| Mumbai - Goa | 1750 INR | 1400 INR | 1285 INR | 2280 INR | 2187 INR | - |
| Delhi - Bangalore | 3750 INR | 2780 INR | 2581 INR | 2758 INR | 2933 INR | 2700 INR |
| Delhi - Agra | 1750 INR | - | - | - | - | - |
| Delhi - Varanasi | 2050 INR | - | 1578 INR | 1669 INR | 1723 INR | - |
| Delhi - Goa | 3350 INR | 4500 INR | 3296 INR | 5000 INR | 3286 INR | 3199 INR |
| Bangalore - Agra | - | - | - | - | - | - |
| Bangalore - Varanasi | - | - | 4358 INR | 3824 INR | 4684 INR | - |
| Bangalore - Goa | 2050 INR | 1500 INR | 1310 INR | 3824 INR | 3522 INR | 1758 INR |
| Agra - Varanasi | 2050 INR | - | - | - | - | - |
| Agra - Goa | - | - | - | - | - | - |
| Varanasi - Goa | - | - | 4377 INR | 6591 INR | 6259 INR | - |
Należy pamiętać o tym, że odprawa w Indiach może zająć naprawdę dużo czasu. Polecam przyjechać na lotnisko wcześniej, aby odprawić się na spokojnie.
Drogi w Indiach i przepisy drogowe
W Indiach najlepiej wynająć samochód razem z kierowcą.
Indie to jeden z najniebezpieczniejszych krajów do samodzielnego poruszania się samochodem czy skuterem. Drogi są w złym stanie i źle oznakowane, lokalni kierowcy nie przestrzegają przepisów ruchu drogowego, a na drodze panuje prawo silniejszego. Międzynarodowe prawo jazdy wymagane. Indie posiadają największą po USA sieć drogową na świecie. Nie oznacza to jednak praktycznie nic dobrego - drogi są w fatalnym stanie. Jedynie autostrady łączące największe miasta są świeżo po remoncie i w bardzo dobrym stanie.
Jeżeli chcemy wynająć samochód, zaleca się wynająć go razem z kierowcą. Nie jest to duży wydatek (powinien wynieść do 200 INR za dzień), a bardzo ułatwia podróżowanie.
Kolej w Indiach
Kolej w Indiach - informacje. Na zdjęciu indyjski pociąg klasy S2
Kolej w Indiach to zdecydowanie najlepsza forma podróżowania po kraju. Sieć połączeń jest bardzo rozbudowana, a co najważniejsze - kolej w Indiach jest bardzo tania i dostarcza niesamowitych wrażeń! Podróżowanie pociągiem po Indiach to nie tylko sposób na zobaczenie przepięknych widoków za oknem - to także możliwość zobaczenia prawdziwych Indii - życie w pociągu trwa cały czas, co rusz będziemy zaczepiani przez ciekawskich Hindusów czy drobnych sprzedawców, którzy chodzą po przedziałach i sprzedają dosłownie wszystko. Podróż pociągiem trwa wprawdzie dłużej niż lot samolotem, ale jest dużo tańsza i pozwala dodatkowo zaoszczędzić na noclegach - z powodu wielkości kraju, odległości między miastami bywają bardzo duże. Z tego powodu najpopularniejsze (i zarazem najtańsze) są wagony z kuszetkami, tzw. "Sleeper Class". Dzięki temu możemy ruszyć w podróż nocą i zaoszczędzić pieniądze, które normalnie wydalibyśmy na nocleg.
Kolej w Indiach jest na tyle rozbudowanym tematem, że nie da się go opisać w kilku zdaniach. Aby dowiedzieć się więcej, zapraszamy do mojego artykułu: Kolej w Indiach, który napisałem po przejechaniu Indii koleją.
Autokary i Autobusy w Indiach
Autokary to szalenie popularny sposób na poruszanie się po Indiach. Pojazdy potrafią być niesamowicie zatłoczone i w fatalnym stanie, jednak ich śmiesznie niska cena zdaje się rekompensować wszelkie niedogodności. Niestety Indie nie posiadają dużych przewoźników jeżdżących po całym kraju. Przewoźnicy zazwyczaj operują w danym stanie, rzadko kiedy łącząc ze sobą sąsiadujące stany. Spodziewajmy się, że kierowcy mogą jechać bardzo ryzykownie i słuchać bardzo głośno muzyki. Prócz opisanych wyżej autokarów dostępne są również bardziej luksusowe autokary, posiadające klimatyzację czy DVD. Za odpowiednią cenę oczywiście.
Istnieje jednak kilka większych firm, z czego warto wymienić dwie największe, Raj National Express i KPN Travels (www.kpntravels.in), poruszające się po wielu stanach. Z powodu dużej ilości przewoźników i wielkiego bałaganu w tym temacie, polecam skorzystać z wyszukiwarki przejazdów: www.makemytrip.com.
Przykładowe ceny przejazdów:
Bangalore - Hyderabad: 450 INR
Bangalore - Chennai: 300 INR
Mumbai - Pune: 250 INR
Delhi - Manali: 850 INR
Bangalore - Mumbai: 750 INR
Kuchnia indyjska
Thali - typowe danie kuchni indyjskiej.
Kuchnia indyjska słynnie z ostrości, mnogości przypraw i bogactwa smaku. Ze względu na zróżnicowanie etniczne i religijne kraju (które wywarło wielkie piętno na sposobie odżywiania się poszczególnych grup Indusów), kuchnia indyjska jest wielką mieszanką smaków, różniącą się od siebie znacznie, w zależności od regionu kraju. Każda potrawa jest bogato przyprawiana, wśród najpopularniejszych przypraw spotkać można m.in. curry, chili, gorczycę, kolendrę, kmin indyjski, kurkumę, kardamon, asafetydę, imbir czy gałkę muszkatołową.
Podstawą kuchni indyjskiej są chlebki naan, (rzadziej chapati lub roti) wypiekane w charakterystycznym, okrągłym, piecu tandoori. Podaje się je praktycznie do każdego dania, podjada jako przystawkę, albo je z dodatkami jako pełnoprawną potrawę.
Na indyjskich ulicach spotkać można na każdym kroku szybkie, wegetariańskie potrawy, podawane zazwyczaj w najzwyklejszej, wczorajszej gazecie. Najpopularniejsze z tych potraw to Pani puri (mączne placki faszerowane ziemniakami, ciecierzycą i dodatkami, np. fasolą, podawane na gorąco), Pakora (kawałki warzyw w cieście zanurzone w głębokim oleju), czy samosa - trójkątne pierożki wypełnione farszem warzywnym.
W dużej części kuchnia indyjska jest kuchnią wegetariańską. Ze względów religijnych większość Hindusów nie spożywa mięsa. Nie oznacza to jednak, że mięso w kuchni indyjskiej nie występuje. Warto spróbować kurczaka z pieca tandoori, który przed włożeniem do pieca jest bogato marynowany (zazwyczaj w jogurcie i przyprawach). Kolejną specjalnością kuchni indyjskiej jest thali - duży talerz z miseczkami katori wypełnionymi najróżniejszymi dodatkami. Całość podawana jest z ryżem i indyjskim pieczywem.
Osobnym zagadnieniem jest indyjskie Dhal - potrawy z roślin strączkowych, niezwykle popularnych w Indiach. Najpopularniejszą potrawą dhal jest zupa z soczewicy.
Do tradycyjnych napojów zalicza się w Indiach lassi - mieszankę jogurtu, mleka i przypraw, która w dzisiejszych czasach podawana jest w najróżniejszych wariantach, a przyprawy zostały wyparte przez całą gamę owoców do wyboru. Kolejnym specjałem jest Masala Chai - bogato przyprawiona herbata (cynamon, anyż, kardamon, goździki, imbir, pieprz i inne) podawana z mlekiem i cukrem.
Indie - ciekawostki
Ciekawostki dotyczące Indii.
- Indie to kraj niesamowitych sprzeczności. Hindusi posiadają bombę atomową i program kosmiczny, a nie mogą sobie poradzić ze stworzeniem wydajnej kanalizacji, co prowadzi do tego, że miliony mieszkańców muszą załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne na ulicach
- przyjęło się, że Indie to światowa stolica gwałtów. To nieprawdziwy stereotyp. W 2012 roku w Polsce było około 2300 gwałtów, natomiast w Indiach 25 000. 9 razy więcej. Ale 9 razy więcej w społeczeństwie większym od naszego aż 32 krotnie. Żeby takie statystyki były wiarygodne, warto spojrzeć na Ilość gwałtów na 100 000 osób. Ten wskaźnik wynosi w Indiach 2.0, natomiast w Polsce... 4,1 - dwukrotnie więcej! W Szwecji to już dopiero kosmos - 63, a w UK 28
- swastyka to w Indiach symbol szczęścia i pomyślności, często możemy go zauważyć na fasadach domów
- w Delhi pierwszy wagon metra zarezerwowany jest tylko dla kobiet, mężczyźni nie powinni tam wsiadać
- normą w Indiach są spacerujące po miastach krowy. To święte zwierzę w hinduizmie
- cenione są również szczury, nie zdziwmy się, że w Indiach ich pełno!
- okazuje się, że charakterystyczne kropki „bindi” na czołach to po prostu ozdoba - może oznaczać rozmaite rzeczy – od bycia mężatką po pozostałość po porannych modłach – często jednak nie znaczy nic
- Indie to, zaraz po Chinach, drugi najbardziej zaludniony kraj świata (około 1,4 miliarda mieszkańców)
Indie - przydatne linki
Dowiedz się więcej o Indiach.
www.incredibleindia.org - oficjalna, turystyczna strona Indii (ENG)
Moje artykuły o Indiach:
Kolej w Indiach
Jak kupić bilety na pociąg w Indiach
6 rzeczy, których nie wiesz o Indiach
Moja relacja z Indii (2014):
Relacja z Indii - część 1 - przygotowania i ustalanie trasy, lot do Indii
Relacja z Indii - część 2 - Mumbai, lotnisko i transport z niego, dworzec i kolej
Relacja z Indii - część 3 - podróżowanie pociągiem na przykładzie Mumbaju i Varanasi
Relacja z Indii - część 4 - Varanasi
Relacja z Indii - część 5 - Agra
Relacja z Indii - cześć 6 - Goa
Relacja z Indii - część 7 - Mumbai
Ostatnia aktualizacja: 04.10.2020
